Dedeman Madencilik Aladağ İşletme Müdürü Maden Mühendisi Yunus Soysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Adana’nın Aladağ ilçesinde, yaklaşık 50 yıldır krom işletmeciliği yapıldığını belirtti.
2006 yılında metal fiyatlarının artmasıyla kroma olan talebin de katlandığını vurgulayan Soysal, artan talebin de krom fiyatını yükselttiğini kaydetti.
Krom fiyatlarının artmasıyla gözlerin Aladağ’a çevrildiğini maden sektöründeki girişimcilerin bölgeye yatırımlara başladığını vurgulayan Soysal, 2006 yılına kadar ilçede 3 tesis olduğunu, 2006’dan sonra 7 tesisin daha açıldığını hatırlattı.
Aladağ’ın küçük bir ilçe olmasına rağmen, zengin maden kaynaklarıyla Türkiye’nin krom ihracatının yüzde 25’ini karşılar duruma geldiğini vurgulayan Soysal, ”Dünyada artan talep sonrası kroma bakış açımız değişti. Eskiden direk doğadan alıp, tenör değeri dediğimiz yüzde 40 ve üzerini çıkarıp pazarlıyorduk. Şu an elimize aldığımızda hiç bir ekonomik değeri olmadığı gözüken cevherleri de yüksek kapasiteli tesislerde işleyip, satılabilir hale getirerek konsantre yapıyoruz” dedi.
Bölgede tahminen 100 milyar dolarlık krom var
Bölgede Dedeman Madencilik olarak 2006 yılında faaliyete başladıklarını ve sondaj çalışmalarına devam ettiklerini vurgulayan Soysal, şöyle konuştu: ”50 bin metrelik sondajlama çalışması sonrasında, yaklaşık 3 milyar dolarlık yeni krom rezervi bulduk. Ocaktan çıkararak işleme tabi tutulmamış 100 milyon ton tüvenandan, zenginleştirme işlemine tabi tuttuğunuzda 10 milyon ton konsantre cevheri bulduğumuzu tahmin ediyoruz. Parasal olarak da 3 milyar dolar gibi bir potansiyeli yakaladık. Talep ve fiyat bu seviyede giderse benim öngörüm bölgedeki krom zenginliği 100 milyar dolar civarında.” Kendisinin de madencilik sektöründe 20 yıldır hizmet verdiğini, krom işletmelerinin artık ferrokrom tesisine dönüştürülmesi gerektiğini belirten Soysal, ”Şu an bölgeden 150 milyon dolarlık krom ihracatı yapılıyor. Gerekli ferrokrom tesisini kurarak ve ülkemizdeki çelik endüstrisini de buna uyarlayarak kendi kaynaklarımızı kendimiz kullanabiliriz. Ürettiğimiz ürünün ton fiyatı 300 dolar civarında. Bunu ferrekroma dönüştürdüğümüzde 3 bin ile 4 bin dolar arasında fiyatı değişiyor. Kromdan yaklaşık 10 kat daha fazla kazandırıyor” dedi.
Maden ocakları ve işletme tesislerinde yaklaşık 2 bin civarında işçi çalıştığını, nakliyeci ve servisçi gibi yan sektörlerle işçi sayısının 8 bini bulduğunu vurgulayan Soysal, bölgenin dışardan göç alan bir konuma geldiğini vurguladı.
Ancak bölgedeki enerji ve altyapı sıkıntısı nedeniyle yatırımların ötelendiğini vurgulayan Soysal, şunları kaydetti: ”Öncelikle yollarımızın iyileştirilmesini ve iş makinelerine dayanıklı yollara dönüştürülmesini istiyoruz. Biz özel sektör olarak yapılacak alt yapı yatırımlarına katkıya hazırız, makine anlamında ya da parasal anlamda. Ayrıca bölgede enerji sıkıntımız var. Şu an 2 milyon ton ham madde ve 150 milyon ton konsantre işleyeceğimiz bir projemiz var. Bölgeye ikinci bir hattan enerji sağlanmasını istedik. Çevresel mevzuatlara takıldı. Yatırımlarımızı ötelemek zorunda kaldık.”
”Bu taşların değerini bilmiyorduk”
Maden tesislerinin bulunduğu Kıcak köyünde akaryakıt istasyonu işleten Ahmet Akçay, Aladağ’ın küçük bir ilçe olmasına rağmen ülke ekonomisine önemli katkılarının olduğunu belirtti.
Krom işleme tesislerinin çoğunluğunun Kıcak, Büyüksofulu, Gerdibi ve Posyağbasan köylerinin etrafında yer aldığını vurgulayan Akçay, kromun değerinin son yıllarda daha da anlaşıldığını söyledi. Akçay, ”Biz bu taşların değerini bilmiyorduk. Bunları birbirimize atar, duvar örerdik. Bu taşların çok kıymetli olduğunu ve çelik sektöründe değerlendirildiğinin farkına sonradan vardık” dedi.
Bölgeye maden ocaklarının kurulmasıyla köylerinden göçün durduğunu ve önceden göçenlerin de yeniden çalışmak için köye döndüğünü vurgulayan Akçay, ”Köyümüzde 2000 yılında sadece 5 otomobil vardı. Şu an 70-80 otomobil, 30 kamyon 10 civarında TIR var. Köyümüzde madende çalışarak emekli olan 40-50 kişi var. Hepimizin refah seviyesi yükseldi” diye konuştu.
Köyde 2 bin liraya kiralık ev
150 hane olan köylerinin tesislerin açılmasıyla 350 haneye çıktığını anlatan Akçay, şöyle devam etti.
”2006 yılından sonra sektörün yükselişiyle köyümüz yakın ilçelerden göç aldı. Adana’nın bir kenar mahallesinde yıllık kiralar 2 bin lira. Köyümüzde de kiralık evler 2 bin liraya yükseldi. Çalışmak için mühendis, tekniker ve işçiler geliyor. Konut ihtiyacı doğdu. Eski yapı evler, yerini projeli evlere bıraktı.” Akçay, bölgede tesislerin artmasıyla yolların artık ihtiyacı karşılamadığını da vurgulayarak, yol sorununun çözülmesini istediklerinin kaydetti.