ÇANAKKALE (AA) - BURAK AKAY - Dünyanın en uzun orta açıklıklı asma köprüsü olan 1915 Çanakkale Köprüsü, yapı güvenliğinin takibini sağlayan teknolojik unsurlarıyla da öne çıkıyor.
Çanakkale Deniz Zaferi'nin 107. yıl dönümünde 18 Mart 2022'de hizmete açılan 4 bin 608 metre uzunluğundaki 1915 Çanakkale Köprüsü'nün tüm ana ve alt sistemleriyle otoyol bağlantıları, Asya yakasında inşa edilen Ana Kontrol Merkezi'nden 331 kamera ve monitörle yüksek teknoloji sayesinde kesintisiz izleniyor.
Anadolu Ajansı ekibince görüntülenen Ana Kontrol Merkezi'ne alternatif olarak doğal afet gibi olağanüstü durumlarda devreye girecek ikinci kontrol merkezi ise Asya Bakım İşletme Merkezi'nde yer alıyor.
Otoyol ve köprü üzerindeki tüm altyapı sistemleri, ilk kez bu projede kullanılan fiber optik kablo ağı ile entegre edildi. Projede uygulanan sistem mimari tasarımları, yine projede ilk kez uygulanan trafik ve meteorolojik risk analizleri yapılarak trafik güvenliği en üst seviyeye çıkarıldı.
Ana Kontrol Merkezi'nde projeye özel olarak tasarlanmış ve tüm alt sistemlerin tek ara yüz üzerinden yönetimini sağlayan Merkezi Denetim Kontrol ve Veri Toplama Sistemi (SCADA) devreye alındı. SCADA, ileri teknolojiye sahip Yapı Sağlığı İzleme Sistemi ile Ulusal Ücret Toplama Sistemi'ne entegre edildi.
Tüm alt sistemlerden toplanan veriler, global kesintisiz veri merkezi standartları seviyesini belirleyen "TIER 3" seviyesinde kurulan ana veri merkezinde depolanıp işleniyor.
- Doğal afet için kurtarma merkezi ve yapay zekayla müdahale
Doğal afet ve benzeri durumlarda otomatik olarak devreye girmek üzere hazırlanan ve TIER 3 seviyesinde tasarlanan Felaket Kurtarma Merkezi de kesintisiz bir operasyon yönetimi sağlıyor.
Türkiye'de ilk, dünyada ise sayılı projelerde kullanılan "LED Otoyol Aydınlatma Sistemi"yle enerji tasarrufu sağlanırken, karbondioksit salınımının önüne geçiliyor.
Ana Kontrol Merkezi'nin alanında uzman operatörleri tarafından izlenerek yönetilen akıllı ulaşım sistemleri kapsamında köprü üzerinde 98 termal özellikle olay algılama kamerası yerleştirildi. 8'i köprü kulelerine bulunan 39 yüksek çözünürlüklü PTZ kameranın yanı sıra otoyol kavşak bölgelerine yerleştirilen 52 olay algılama kamerası ve gişe merkezlerinde bulunan 10 hareketli PTZ kamerayla trafik seyri 24 saat sevk ve idare ediliyor.
Otoyolun kavşak bölgelerinde ve köprünün giriş ve çıkışlarında bulunan 24 değişken mesaj işareti ekranı ve 10 değişken trafik işareti ekranı yer alıyor.
Otoyol ve köprü üzerinde gerçekleştirilen bakım, onarım çalışmalar esnasında veya trafik kazası, yangın gibi olağan üstü durumlarda bu ekranlar üzerinden sürücüler trafik güvenliği için anlık olarak bilgilendiriliyor.
Köprünün yapısal sağlığının kontrolü ise 27 farklı sensör grubundan oluşan ve bin 80 sensörden elde edilen anlık verileri işleyen Yapı Sağlığı İzleme Sistemi ile sağlanıyor. Merkez tarafından işlenen verilen sayesinde köprünün güncel durumu anlık olarak izlenip bakım, onarım ve planlamaları optimize edebilen tasarım araştırmaları gerçekleştirilebiliyor.
Sistem altyapısı sayesinde köprü üzerindeki 4 ayrı meteoroloji istasyonu ile ölçümü yapılan rüzgar şiddetinin tehlikeli seviyede arttığına ilişkin veri alındığında, gizli buzlanmaya sebep olabilecek hava değişimine ilişkin veri tespit edildiğinde, otoyol üzerinde bulunan değişken mesaj işareti ekranlarından sürücülerin hızlarını düşürmesine yönelik uyarı mesajları yapay zeka destekli trafik yönetim sistemi ile otomatik gösterim olarak yayınlanıyor.
Köprünün teknolojik altyapısı ve teknolojik sistem altyapısına tam entegre veri iletişim ağı ile yapay zeka destekli büyük veri işleme kapasitesine sahip bir işletme organizasyonu oluşturuldu.
- Rutin olmayan bir durum yaşandığında sistemler alarm veriyor
1915 Çanakkale Köprüsü'nün asma köprü mühendisi Şeyma Serin Okur, Ana Kontrol Merkezinde görevli uzman operatörlerin, köprüde rutin olmayan bir durum yaşandığında alarma geçtiğini söyledi.
Kısa sürede görevlilerin duruma müdahale ettiğini belirten Okur, "Köprünün yapısal sağlığının kontrolü ise sensörlerden elde edilen anlık verileri işleyen yapısal sağlık izleme merkeziyle sağlanıyor. Bu sistem sayesinde köprünün güncel durumu anlık olarak izleyebiliyoruz." dedi.
Trafiğin güvenliğini sağlayabilmek için sürücüleri köprüdeki dijital ekranlardan yönlendirdiklerini bildiren Okur, "Örneğin rüzgar yükü arttığında yani köprü üzerindeki meteoroloji istasyonlarından böyle bir veri alındığında sürücülerin güvenliğini sağlayabilmek için bu ekranlar üzerinden hızlarını azaltmaları yönünde bilgiler gönderebiliyoruz." ifadesini kullandı.
Okur, köprünün diğer öne çıkan teknolojik özelliklerine ilişkin şu bilgileri verdi:
"Kuleler ve tabliyelerin olduğu noktalarda, birleşim noktalarında hidrolik tamponlar bulunuyor. Deprem esnasında bu hidrolik tamponlar sensörler vasıtasıyla aktif hale geliyor ve köprünün tabliyelerinin enine yönde hareket etmesini engellemiş oluyor. Ayrıca kulelerin bulunduğu üst bloklarda aktif kütle sönümleyicilerimiz var. Bunlar da yine deprem esnasında kulelerin enine yöndeki hareketlerini engelleyerek ve salınımını azaltarak depreme karşı bir direnç oluşturuyor. Ana Kontrol Merkezi'nde en küçük olumsuzluktan deprem ve doğal afet gibi en büyük olumsuzluğa kadar bunlara karşı bir önlem alabilecek şekilde tüm bildirimler buraya düşüyor ve gerekli operasyon gerçekleştiriliyor."