Hafta sonu yapılacak Seviye Belirleme Sınavı'nda (SBS) öğrencileri ilginç bir sürpriz bekliyor. Ortaöğretime yerleştirme puanında büyük etkisi olan yıl sonu başarı puanının hesaplanması okulların genel durumu yerine 'en başarılı öğrenci'ye endekslendi. En başarılı öğrenci 100 puanla sınıfını bitirmişse aynı okuldan SBS'ye girecek öğrenciler büyük puan kaybı yaşayacak.
İlköğretim öğrencilerinin iyi bir liseye girebilmek için yarışacağı Seviye Belirleme Sınavı (SBS) bu yıl ilk kez 6, 7 ve 8'inci sınıfları kapsayacak şekilde yapılıyor. Bu hafta sonu 7 ve 8, gelecek cumartesi günü 6'ncı sınıfların gireceği SBS'de öğrencileri ilginç bir sürpriz bekliyor. Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) yayınladığı SBS hesaplama formüllerine göre, eğer bir okulda 100 puan üzerinden 100 alarak sınıfını bitiren varsa diğer öğrenciler büyük puan kayıbına uğruyor. Bu kayıp bazı durumlarda 90 puana kadar çıkabiliyor. 1 puanın bile çok önemli hale geldiği SBS'de böylesine büyük bir eşitsizlik yaşanması velileri endişelendiriyor. Bu durumun okullarda suistimal dâhil pek çok olumsuz sonuç doğurabileceği kaydediliyor. Yeni sistemde öğrencilerin notları arasında yakınlık arttıkça SBS'ye yansıması öğrenci lehinde büyüyor, notlar arasındaki uçurum büyüdükçe öğrenci aleyhine bir durum oluşuyor.
MEB'in belirlediği esaslara göre bu yıldan itibaren fen ve Anadolu liseleri gibi okullara, ortaöğretime yerleştirme puanı ile öğrenci alınacak. Yerleştirme puanı, iki ayrı notun birleştirilmesiyle ortaya çıkıyor. Bunlardan biri SBS'den elde edilen puan, diğeri de öğrencinin okuldaki yılsonu başarı puanı. Bakanlık, SBS'nin yüzde 70'inin, yılsonu başarı puanının yüzde 25'inin ve davranış puanının yüzde 5'inin liselere girişte ölçü olacağını belirlemişti. Ancak Danıştay davranış puanını eşitlik ilkesine aykırı buldu ve iptal etti. Bu durumda yeni formüle göre SBS'nin yaklaşık yüzde 77,8'i, yılsonu başarı puanının yüzde 27,2'si ortaöğretim kurumlarına girişte etkili olacak. Öğrencileri bekleyen adaletsiz uygulama, yılsonu başarı puanının hesaplanmasında ortaya çıkıyor. Bakanlığın yayımladığı SBS kılavuzunda hesaplama şu formülle yapılıyor: Bir öğrencinin yılsonu başarısı, o yıl derslerden aldığı puanın okuldaki en başarılı öğrenciye oranının 500 ile çarpılmasına eşit. Örneğin bir öğrencinin sınıf puanı 85, okuldaki en başarılı öğrencinin puanı da 100 olsun. Bu durumda 85'lik öğrencinin yılsonu başarı puanı 425 olurken, 100'lük öğrencininki 500. Oysa okuldaki en başarılı öğrencinin puanı 100 yerine 86 olursa, 85'lik öğrencinin puanı 494'e çıkıyor. En başarılı öğrenci yine 500 puan alıyor.
Zirve Dergisi SBS Rehberlik Uzmanı İsmail Baran, bu formül sebebiyle çok sayıda öğrencinin mağdur olacağını belirtiyor. "Okul birincisinin diğer öğrencilerin puanını etkilemesi adaletsizlik ve eşitsizlik oluşturuyor. Okul birincisine, endeksli bir formülden ziyade, okulun genel başarısının dikkate alındığı bir hesaplama yapılması daha uygun olabilir." diyor. MEB Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü yetkilileri ise hangi sistem uygulanırsa uygulansın mutlaka kötü niyetli kişilerin çıkabileceğini ifade ediyor. Her sistemde mutlaka bir istismar yolu bulunduğunu vurgulayan bakanlık, "Bu ÖSYM'nin yaptığı ortaöğretim başarı puanı hesaplanmasında da yaşanıyor. Bundan kaçamıyorsunuz. Mevcut sistem uygulanabilir, anlaşılır ve netliği açısından yine en sade sistem." görüşünü savunuyor.