Yeni Şafak gazetesinin ulaştığı belgelere göre, Güney Doğu'da 'bulundurulması dahi sakıncalı' yüzlerce anti personel mayın kayıtsız şekilde toprağa gömüldü. 2004'te yasaklanan anti personel mayınların kullanıldığı ancak terör eylemi olup olmadığı kesinlik kazanmayan patlamalardaki artış da dikkat çekti. 6 yılda bu tür mayınların neden olduğu 40'ın üzerindeki patlamada, toplam 17 asker şehit oldu, 70'in üzerinde asker ve sivil ise yaralandı.

Türkiye, el yapımı patlayıcıları (EYP) da içine alan anti personel mayınların kullanılmasını ve depolanmasını yasaklayan Ottowa Sözleşmesi'ni 1 Mart 2004'te yürürlüğe soktu. Bu tarihten itibaren yasak patlayıcıların toplanarak imha edilmesi gündeme geldi. Ancak, mevcut anti personel mayınlarının toplanmadığı, hala birliklerde kullanıldığı ortaya çıktı. Mayıs 2009'da Hakkari Çukurca'da 6 askerin şehit düştüğü patlamada yasak patlayıcıların kullanılması yeniden gündeme geldi. Önce terör eylemi olarak açıklanan ancak internete düşen ses kayıtlarıyla, patlayıcıların askerler tarafından döşendiği ortaya çıktı. Olayla ilgili mahkemeye gönderilen Jandarma Kriminal raporu ise mayınların el yapımı olduğunu ortaya koydu. Yasak patlayıcıların bölgede kullanımının sadece Çukurca ile sınırlı olmadığı, İkinci Ordu Komutanlığı'nın sorumluluğundaki bölgede Çukurca gibi yüzlerce nokta oldu anlaşıldı.

SÖZLÜ EMİRLE GELDİ

Yasak patlayıcıların özellikle terör olaylarının yoğun olduğu Güney Doğu Anadolu'daki birliklerde, dönemin 2. Ordu Komutanı Orgeneral Hasan Iğsız ve 23. Sınır Tümeni Komutanı Tümgeneral Ahmet Yavuz'un sözlü emirleriyle kullanılmaya devam ettiği ileri sürüldü. Yüzlerce noktada tuzaklanan patlayıcılardan sadece Siirt'teki bir birlikte 256 tanesinin kullanımda olduğu anlaşıldı. Siirt Kara Kuvvetleri Komutanlığı 3. Komando Tugayı Mayın Eyp Tespit İmha Takım Komutanlığı'ndan 3. komando Tugay Komutanlığı'na yazılan 23 Eylül 2008 tarihli yazı, birlikteki kayıt dışı yasak patlayıcıları ve gömüldükleri yerleri ortaya çıkardı. Yazıda gayri resmi patlayıcıların "üst komutanlık tarafından sözlü emirle geldiği" belirtilerek yapılacak işlem soruldu.

ÇUKURCA BENZERİ TUZAKLAMALAR

Anti personel mayınlarının envanterde gözükmediği ve kaydının bulunmadığı belirtilen yazının eki, 6 askerin şehit düştüğü Çukurca Han Tepe Üs Bölgesi'nde alarm ikaz sistemi içerisine gömülen mayınlar gibi birçok bölgede benzer tuzaklamalar yapıldığını belgeledi. 'Kaydı olmayan mayınlar' başlıklı ek listede 256 mayın ve el yapımı patlayıcının durumu hakkında bilgiler yer alıyor. 13 parça olarak hazırlanmış kaydı olmayan mayınlar listesinde en dikkat çeken bölümse, "50 adet A/P (anti personel) parça tesirli mayının halen Siirt'teki Kaya Tepe Üs Bölgesinde alarm ikaz sistemi içerisinde kurulu halde bulunduğu" şeklindeki bilgi oldu.

DEPOLANMASI DAHİ SAKINCALI

Mayınların cinsi, modeli ve durumuyla ilgili bilgilerin verildiği listede 8 el yapımı mayının karşısında "El yapımı olduğundan depolanması ve muhafazası sakınca yaratabilecek durumda" ifadesi yer aldı. 30 adet parça tesirli mayının karşısında yazan "Patlamış kovanı mevcut" ifadesi dikkat çekti. Aynı cins 25 adet mayın içinse 'kullanılmış' notu düşüldü. 68 adet parça tesirli M2 serisi anti personel mayının karşısında ise "Gömülüp tekrar toplanmış halde bir kısmının depolanması sakınca yaratacak halde" notu düşüldü. Listede 'kullanılmış' olarak geçen 29 A/P mayının yanı sıra, 45 adet el yapımı patlayıcı fünyesi dikkat çekti.

EYP'DEN ÖLÜMLER DİKKAT ÇEKİYOR

Sadece bir birlikte kayıt dışı 256 adet EYP ve anti personel mayın bulunması dikkat çekerken, 2'. Ordu Komutanlığı'nın Van Asayiş Kolordu Komutanlığı, 23 üncü Jandarma Tümeni ve diğer iç güvenlikle ilgili birliklerde envanter harici mayın ve EYP'lerin sayısının binlerce olduğu belirtiliyor. Bununla birlikte, kayıtlara geçen 'menşei belli olmayan' ya da 'kesin olarak PKK eylemi olarak tespit edilemeyen' şeklinde geçen patlamalar da dikkat çekti. 2004 ile 2010 yılları arasında bölgede 40 üzerinde el yapımı mayın ve anti personel mayınların neden olduğu patlamalarda 17 asker şehit olurken 70 üzerinde ise asker ve sivil yaralandı. Yasak mayınlar terör örgütüne karşı güvenlik amacıyla kullanıldığı için sızmalara karşı her personele tuzaklamalarla ilgili bilgi verilmiyor. Bu da hem askerleri hem de sivil vatandaşları mayınların hedefi haline getiriyor.

Çukurca mayınları el yapımı çıkmıştı

Hakkari Çukurca'da 6 askerin şehit olmasına neden olan patlayıcıları Tuğgeneral Zeki Es'in gömdürdüğü internete düşen ses kayıtlarıyla ortaya çıkmış, mayınların PKK tuzağı olmadığı anlaşılmıştı. Es ve komutanı Tümgeneral Gürbüz Kaya'nın olayla ilgili yargılandığı mahkemeye gönderilen Jandarma Kriminal raporu, patlayıcıların yapımında MKE tarafından üretilen havan mühimmatı, C47 patlayıcı ve askeri personele ait telsiz bataryaları içerisinde kullanılan şarjlı pil bloklarının kullanıldığını ortaya çıkarmıştı.Tuğgeneral Zeki Es'in tutuklu yargılandığı davanın ilk duruşmasında iddianame okunurken şehit Deniz Demir'in babası Halil Demir'in sanıkların bulunduğu bölüme elindeki su şişesini fırlatarak "Ben çocuğumu PKK'yla savaşsın diye askere gönderdim. Sizlere söylüyorum. Vatan hainleri" diye bağırması damgasını vurmuştu.