Daha birkaç yıl öncesine kadar bol sıfırları nedeniyle dünyada alay konusu yapılan Türk Lirası, artık bölgesel para birimi olma yoluna girdi.

Yüzde 90'ları bulan enflasyonun dizginlenmesi ve ekonomik istikrarla değer kazanan YTL, uluslararası ticarette de kullanılmaya başlanacak. Bu konuda ilk adım İran'la atılıyor. Yılda 8 milyar dolara ulaşan Türk-İran ticaretinde, YTL belirleyici olacak. Bundan sonra Türkiye, İran'dan ithal ettiği ürünlerin parasını Türk Lirası'yla; İran da Türkiye'den aldığı malların bedelini kendi para birimi olan riyal (tümen) ile ödeyecek. Dış Ticaret'ten sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, aralarında işadamlarının da bulunduğu 120 kişilik heyetle İran'a çıkarma yaptı. Burada İranlı yetkililer ve iş çevreleriyle bir araya gelen Tüzmen, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri artırmak için önemli görüşmeler yaptı. Bunlardan en dikkat çekeni, son yıllarda hızla artış gösteren ikili ticarette karşılıklı para birimlerinin kullanımıyla ilgili oldu. Görüşmelerde İran-Türkiye dış ticaretinde YTL ve İran Riyali'nin kullanımı gündeme geldi. Geçen yıl uluslararası ticarette Amerikan Doları yerine Euro ve Japon Yeni kullanmaya başlayan Tahran yönetimi, bu öneriye sıcak yaklaştı. Teklifin hayata geçirilmesi amacıyla ikili çalışma yapılması kararlaştırıldı.

Önerinin kabul edilmesi halinde iki ülke birbirinden aldığı ürünlerin bedelini kendi para birimiyle ödeyecek. Bakan Kürşad Tüzmen, konuyla ilgili olarak, "Bu girişim, dünya ekonomilerinin böylesine kırılgan olduğu bir dönemde önem kazanacaktır." dedi. Tüzmen'in İran ziyaretinde karşılıklı ulaşım yollarının da geliştirilmesi kararlaştırıldı. Bakan Tüzmen, Türkmenistan gazı ve petrolünün İran üzerinden Türkiye ve daha sonra da diğer ülkelere aktarılması ile İran doğalgaz ve petrolünün Türkiye üzerinden Avrupa'ya aktarılmasına ilişkin çalışmaların hızlandırılmasını görüştüklerini ifade etti. İran'daki temaslarının ardından basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Kürşad Tüzmen, Türk şirketlerinin İran'daki yatırımlarının son yapılan 650 milyon dolarlık yatırımla 1,1 milyar doları bulduğunu açıkladı. Tüzmen, İran Ticaret, Sanayi ve Madenler Odası'nda düzenlenen ticari ve ekonomik işbirliği seminerindeki konuşmasında da İranlı yetkililere, "Gelin beraberce ecdadın bize verdiği vizyoner bakış açısıyla hedeflerimize birlikte ulaşalım." çağrısında bulundu. Petrol fiyatlarındaki artışla zenginleşen İran'da Türk müteahhitleri için önemli bir potansiyel oluşacağını vurgularken, "Türkiye'nin zenginliği İran'ın zenginliği, İran'ın zenginliği de Türkiye'nin zenginliğidir." diye konuştu. İran Sanayi, Ticaret ve Madenler Odası Başkanı Muhammed Nahavandian ise, "Türkiye, enerji konusunda çok aktif. Enerji ve özellikle enerjinin alt sektörleri alanında ortak şirket kurulması mümkün. Ayrıca teknoloji ve mühendislik alanında da Türkiye ile ortaklıklar kurulabilir." açıklamasını yaptı.

Ahmedinejad'dan Türk bankasına yeşil ışık

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'in İran ziyaretinde ticarette ortak para kullanımı dışında bankacılık alanında da önemli gelişmeler sağlandı. Tüzmen'in heyetinde bulunan Türk bankacıların İran'da faaliyet gösterme talebi, Tahran yönetimi tarafından olumlu karşılandı. Ancak İranlı üst düzey bir yetkili, "İran'da banka kurmak için Türk bankaları başvursun. İlk kez yabancı bir bankaya kapımızı açalım." ifadelerini kullandı. Bakan Tüzmen de bu amaçla ikili görüşmelerin başladığını açıkladı.

Bu arada İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, programında yer olmamasına karşın sürpriz bir şekilde Tüzmen'i kabul etti. Yarım saat süren görüşmede Tüzmen, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması için atılması gereken adımlar hakkında bilgi verdi. Ahmedinejad, İran'da Türk bankası açılması konusunu hızlandırması görüşünü dile getirdi. Edinilen bilgilere göre Ahmedinejad, iki ülkenin gümrük duvarlarını aşağı çekmeyi amaçlayan tercihli ticaret anlaşmasında çalışmaların hızlandırılması talimatını da verdi.

Zaman - Ercan Baysal