Capital dergisinin ocak ayındaki sayısında yapılan araştırmaya göre 2010’da ücret zamları en iyi ihtimalle ortalama yüzde 7 civarında olacağını gösteriyor.

Capital’in 2010 Ücret Araştırması için yaptığı temaslar da şirketlerin temkinli davranmayı sürdüreceği yönünde bir sonuç çıkıyor.

Hedeflerini tutturan, kârlılık oranları iyi olan ve telafi zammı yapan az sayıda şirkette ise zam oranları maksimum yüzde 15’e ulaşacak. Ancak bu şirketlerin sayısı oldukça sınırlı. Şirketlerin büyük bir kısmı ise yılın ikinci yarısına kadar zam yapmayıp bekle-gör politikası uygulayacak. Görünen o ki zam konusunda her şirket farklı bir yaklaşım izleyecek. Bu yıl en çok fedakarlığı ise CEO’lar yapacak. Genel müdür ve CEO’lar 3 yıl öncesinin ücret paketlerini almaya devam edecek. Orta kademe yönetici ve uzman düzeyindeki yetenekler artışta daha şanslı olacak.

Zam Oranı ‘0’ İle Yüzde 15 Arasında Değişecek

“2009’da zam yapılmadı. Sadece primlerimizi aldık. Bu yıl ise zamlar belli değil. Primler verilecek mi onu da bilmiyoruz.”

Bu sözler, Türkiye’nin önde gelen yabancı bir otomotiv şirketinin yöneticisine ait. Bugünlerde pek çok profesyonel de tıpkı onun gibi 2010’da zam oranlarının ne olacağını merak ediyor.

Herkesin kafasında aynı soru var: Zam yapılacak mı? Yapılacaksa oran ne olacak? Uzmanlar ise zam konusunda temkinli. Hemen herkes ilk etapta zam yapılsa bile bunun enflasyon oranında olacağı görüşünde birleşiyor. Bu da 2010 için zam oranının pek çok şirkette yüzde 5 civarında gerçekleşeceğini gösteriyor.

Dünyanın en büyük ücret araştırma kuruluşlarından Mercer, Türkiye’nin önde gelen şirketlerinde ortalama zam beklentisinin yüzde 7 düzeyinde olacağını tahmin ediyor. Türkiye’de 90 şirkette, 160 bin veriyi analiz ederek yaptıkları anket sonucunda 2010’da zam yapacak şirketlerin bu oranı yüzde 7 olarak belirlediklerini söyleyen Mercer Türkiye Genel Müdürü Sibel Yücesan, “2010’da ücret artışı geçen yıldan daha az olacak” diyor ve ekliyor: “Şirketler eskiye göre daha temkinli davranıyor.”

Araştırmamıza katılan 50 kadar uzman da onunla benzer görüşleri paylaşıyor. İşte Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin 2010 ücret politikaları ve pozisyonlara göre ücret analizi…

2010 Ücret Liginin Liderleri

Sektör bazında en yüksek ücretlerin telaffuz edildiği alanların başında enerji, telekomünikasyon, bilişim ve hızlı tüketim bulunuyor. HRM Kurucu Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, “Telekom, hızlı tüketim, enerji sektörleri diğer sektörlere göre piyasa ortalamalarının üzerinde ücret sunma konumlarını sürdürüyor. Bunlar büyüme stratejileri doğrultusunda çalışanlarını memnun eden ve büyümeyi destekleyen artışlar sağlayabilirler” diyor.

Pozisyon bazında en iyi kazananlar ise hemen her sektörde müşteriye en yakın ve satış ağırlıklı pozisyonlarla finans bölümlerinde çalışanlar oluyor. Bankalarda müşteriye daha yakın olan bireysel ve kurumsal bankacılık yöneticileriyle hazine bölümündekilerin ücretleri diğerlerine göre daha yüksek seyrediyor. Holdinglerde ise başta finans ve satış-pazarlama risk ve strateji departmanlarının yöneticileri en yüksek ücretleri alıyor. Son dönemde bilgi işlem direktörlerinin ücretlerinde de önemli artış yaşanıyor. Büyük, “Bankalar ve telekomünikasyon şirketleri bilişim çalışanlarına yatırım yapmaya ve yüksek maaş ödemeye devam ediyor” diyor.

Yüksek ücretlerin verildiği ilaç sektöründe ise son dönemde fiyatlarda yaşanan belirsizlikten dolayı genel uygulama enflasyon farkını vermek ve üzerine performans artışı yapmak yönünde olacak. Genenis İlaç Genel Müdürü Tufan Diker, “İlaçta ücreti artıran en önemli unsur primler oluyor. Bizim de yüksek satış performansına yüksek prim verme uygulamamız devam edecek” diyor. İlaçta satış kadrolarında yıllık maaşlarının yüzde 50’si kadar üçer aylık dönemlerde primler veriliyor.

CEO ve Genel Müdüre Artış Yok

Tüm yöneticilerin altını çizdiği bir gerçek var ki o da pek çok şirketin rekabet avantajını artırabilmek için orta kademeye verdiği önemi artırması. Buna göre 2010’da üst düzey yönetici ücret artışları, orta kademeye göre daha düşük kalacak. Son 3 yıldır CEO ve genel müdürlerin ücret paketlerinde değişiklik olmadığını söyleyen Egon Zehnder International’dan Ayşe Güçlü Onur, sadece enerji ve hızlı tüketimde üst seviyelerde iyi olan maaş paketlerinin göreceli olarak daha da iyileşeceğini söylüyor.

Üst kademelerde zamsız bir yıla girişin söz konusu olabileceğini söyleyen Heidrick&Struggles Türkiye Yönetici Ortağı Ayşegül Aydın ise “2010’da CEO’lar en fazla fedakarlığı yapmak zorunda kalacak grubun içinde yer alacak” diyor. Aydın bu tabloyu şöyle açıklıyor: “Bu yıl kendi adına başarılı olan üst düzey yöneticiler, şirketlerinin bütününde meydana gelen satış ve kârlılık kayıplarını desteklemek, muhtemel işten çıkarmaları engellemek adına kendi zamlarından ve bonuslarından fedakarlık yapmak zorunda kalabilecek.”

Dünyanın en büyük ücret araştırma şirketlerinden Mercer’a göre ise 2010’da CEO ve genel müdür ücretleri aylık 18 bin ila 45 bin lira arasında seyredecek. Orta kademedekiler kadar yüksek zamlar alamayan üst kadrolar için bu durum bir nebze de olsa prim ve bonuslarla telafi edilebilecek. Oneworld Consulting’den Gizem Gurson ise şirketlerin özellikle üst düzey pozisyonlarda sabit ücret uygulamasından daha değişken maaş ödemelerine geçme eğiliminde olduğunu söylüyor. Bu durum gerçekleşirse üst düzey yöneticilerin baz ücret düzeyleri daha düşük tutulacak, bunun yerine performansa dayalı bonus ödemelerinin payı artırılacak.