Dünya piyasalarındaki olumsuz havaya rağmen ekonomide iyi rüzgarlar esmesine karşın, haksız kazanç peşindeki bir takım kişilerin davranışlarına karşı esnaftan uyarılar geliyor. Yeni Şafak'a ellerinde çoğunluğu kamu bankalarına ve birkaç da özel bankaya ait ödenmeyen çekler olduğundan şikayet eden bir grup esnaf, anında nakit para yerine geçmesine rağmen, senet gibi uzun vadeli olarak kullanılan çeklerde son zamanlarda ödenmeme risklerinin olduğuna dikkat çektiler. Dürüst esnafın piyasadaki naylon firmaların karşılıksız çeklerine karşı birde, ticari faaliyetlerinde kişisel hatalarından dolayı batma riskine giren firmaların eklendiği uyarısını yaptılar. Esnaflar bu firmaların ellerindeki banka çeklerini piyasaya yaprak başına 3 bin liradan satmaya başladıklarını ileri sürdüler.

ÖDENMEYECEK FONLAMA VAR

İstanbul başta olmak üzere, Anadolu'nun ücra köşelerinde kurulmuş şimdi batma noktasına gelen bu tip firmaların piyasayı olumsuz şekilde fonlama yaptığını belirten iddia sahibi esnaf kesimi, bazı firmaların da bundan yararlandığına işaret ettiler. Esnaflar, "Bir firma müşterisine kendi şahıs çekini ya da firmasının çekini veriyor. Ancak, daha vadesi gelmemiş bu çekini ödeyemeyeceğini anlayınca, darboğazda bulunan işletmenin bu çeklerinden yaprağını 3 bin liradan, duruma göre 5 bin liradan alıyor. Önceden müşterisine verdiği kendi çeki ile değiştiriyor. Yeni çekte vade farkı konulmuş oluyor, ancak vadesi de uzamış oluyor" tespitine yer verdiler.

PİYASAYI DOLANDIRIYORLAR

Böylece firmaların, kendi şahsi çeklerini piyasadan toplayarak, ödeyemeyecekleri çeklerinden dolayı çek yasaklılığından ve hapis cezasından kurtulmayı amaçladıklarını belirten esnaf kesimi, uygulanan yöntemi de şöyle anlattı: "Batma riskinde olan firmalar başlangıçta çeklerinin bir kısmını ödeyerek, hem bankanın, hem de çek verdiklerin müşterilerinin gözünde iyi bir referans ediniyorlar. Ancak, darboğaza girdiklerini anladıkları ve kapanacakları süreyi kendilerince belirledikleri andan itibaren çeklerin üzerine uzun vadeli olmak üzere rakamlar yazmaya başlıyorlar. Bunları da özellikle İstanbul'da satıyorlar."

KURNAZLIKLAR ŞAŞIRTIYOR

Bu çekten alarak, kendi şahıs çeki ile değiştiren ve kapanma riski bulunmayan ancak, ödeme de yapmayan firmalar ise kurnazlıklarıyla akıllara durgunluk veriyorlar. Kendi şahsi çekini kurtaran firma, çekler ödenmeyerek piyasa tabiriyle 'patladığı zaman' çeki patlayan firma ile ilgili, "O benim bayimdi, beni de zora soktu. Bana da ödemediği bir sürü çeki var. Bende sıkıntılıyım" sözleriyle elinde ödenmeyen çek bulunan firmaya para ödemeyerek ikna etme yoluna gidiyor.

En fazla İstanbul'da yapılıyor

Ffirmaların, kendi şahsi çeklerini piyasadan toplayarak, ödeyemeyecekleri çeklerinden dolayı çek yasaklılığından ve hapis cezasından kurtulmayı amaçladıklarını belirten esnaf kesimi, uygulanan yöntemi de şöyle anlattılar: "Batma riskinde olan bu firmalar başlangıçta çeklerinin bir kısmını ödeyerek, hem bankanın, hem de çek verdiklerin müşterilerinin gözünde iyi bir referans ediniyorlar. Ancak, darboğaza girdiklerini anladıkları ve kapanacakları süreyi kendile-rince belirledikleri andan itibaren (Örneğin, 1 yıl sonra firma artık kapanacaksa, verdikleri çeklerin vadesini 1 yıl sonraya göre ayarlıyorlar) çeklerin üzerine uzun vadeli olmak üzere rakamlar yazmaya başlıyorlar. Bunları da özellikle İstanbul'da satıyorlar." Bu çekten alarak, kendi şahıs çeki ile değiştiren ve kapanma riski bulunmayan ancak, ödeme de yapmayan firmalar ise kurnazlıklarıyla akıllara durgunluk veriyorlar. Kendi şahsi çekini kurtaran firma, çekler ödenmeyerek piyasa tabiriyle 'patladığı zaman' çeki patlayan firma ile ilgili, "O benim bayimdi, beni de zora soktu. Bana da ödemediği bir sürü çeki var. Bende sıkıntılıyım" sözleriyle elinde ödenmeyen çek bulunan firmaya para ödemeyerek ikna etme yoluna gidiyor.

Esnaftan uzun vadeli çeklere uyarı

Esnaflar uzun vadeli çeklere çok dikkat edilmesi uyarısını yapıyorlar. Bu kapsamda 60 günden fazla vadeli çeklere dikkat edilmesi, çekin ilk sahibi olan firmayı çek hangi bankaya ait ise oraya sormanın yetmeyeceğini hatırlatıyorlar. Yöntem olarak ödenmeyen çekin bulunduğu ildeki başka esnaflardan da o firmanın araştırılmasını öneriyorlar.