AK Parti Grup Başkanvekilleri Bekir Bozdağ, Suat Kılıç, Mustafa Elitaş, Nurettin Canikli ve Ayşe Nur Bahçekapılı ile bazı milletvekillerinin imzalarını taşıyan teklifle, “Anayasadaki ilkelere ve uluslararası denetim standartlarına uygun, çağdaş demokrasinin gelişimine katkı sağlayacak ve toplumun beklentilerini karşılayacak, belge denetiminden çok içeriği ön plana çıkaracak, teknoloji olanaklarından yararlanan ve bunların yargı yetkisine işlerlik kazandıracak bir Sayıştay'ın oluşturulması” amaçlanıyor.

Anayasa Mahkemesi kararları, Sayıştay'ın üye olduğu Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Organizasyonu (INTOSAI) denetim standartları, AB uygulamaları göz önüne alınarak hazırlandığı belirtilen teklife göre, Sayıştay; düzenlilik ve performans denetimi tekniklerini eşit ağırlıkta uygulayacak, tüm kamu fonu, kaynak ve faaliyetlerini denetlemek için yasal yetkiye sahip ve işleyiş açısından da bağımsız olacak.

Uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun denetim yapması hedeflenen Sayıştay, hazırladığı raporları zamanında ve belli bir prosedür dahilinde TBMM ve kamuoyuna sunacak. Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hariç, kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarını, mahalli idareleri, özel kanunlarla anonim ortaklık şeklinde kurulmuş olanlar da dahil olmak üzere diğer kamu idareleri ile bunlara bağlı her çeşit idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketleri denetleyecek. Kamu idareleri tarafından yapılan her türlü iç ve dış borçlanma, borç verilmesi, borç geri ödemeleri, yurt dışından alınan hibelerin kullanımı, hibe verilmesi, Hazine garantileri, Hazine alacakları, nakit yönetimi ve bunlarla ilgili diğer hususları, tüm kaynak aktarımları ve kullanımları ile Avrupa Birliği fonları dahil yurt içi ve yurt dışından sağlanan diğer kaynakların ve fonların kullanımı da denetim kapsamında olacak.

TÜM KAMU HESAPLARI DENETLENECEK

Sayıştay, kamu idareleri bütçelerinde yer alıp almadığına bakılmaksızın, özel hesaplar dahil tüm kamu hesapları, fonları, kaynakları ve faaliyetlerini, yapılan antlaşma veya sözleşmedeki esaslar çerçevesinde uluslararası kuruluş ve örgütlerin hesap ve işlemlerini de denetleyecek. Teklife göre, Sayıştay, denetim sonuçları hakkında TBMM'ye doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunacak. Sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlayacak olan Sayıştay, denetim sırasında her türlü bilgi ve belgeyi istemeye, sözlü bilgi almak üzere her derece ve sınıftan kamu görevlileri ile ilgilileri çağırmaya, denetimi ile ilgili idare ve diğer tüzel kişilerden temsilci istemeye yetkili olacak.

Kamu idarelerinin hesap, işlem ve faaliyetleri ile malları, hesap veya faaliyet dönemine bağlı olmaksızın yılı içinde veya yıllar itibarıyla denetlenebileceği gibi sektör, program, proje ve konu bazında da denetlenebilecek. Denetimler sırasında gerekli görülmesi halinde, Sayıştay dışından uzman çalıştırılabilecek veya bilirkişi görevlendirilebilecek.

SORUMLULARDAN TAZMİN EDİLECEK

Sorumlular, kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlü olacak.

Usulüne uygun biçimde görevlendirilmediği halde kendiliğinden veya verilen emir üzerine gelirleri tahakkuk ettiren, toplayan, harcayan ve bu işlemleri onaylayanlar, malları muhafaza eden ve idare edenlerle her türlü mali iş ve işlemleri yürütenlerin işlemleri bir hesaba dahil edilmediği takdirde, sorumluluk bu kişiler hakkında da uygulanacak. Bu durum yöneticilerin yazılı emirleri üzerine meydana gelmiş ise sorumluluğa yöneticiler de ortak olacak.

BAKANLAR, BAŞBAKAN VE TBMM'YE KARŞI SORUMLU OLACAK

Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile hukuki ve mali konularda Başbakana ve TBMM'ye karşı sorumlu olacak. Sayıştay'ın gerçekleştirdiği performans denetimleri mali ve hukuki sorumluluk doğurmayacak. Kamu idareleri ve görevlileri, denetim ve inceleme ile görevlendirilmiş olanlara her türlü hesap, bilgi, belge ve kayıtları ibraz, etmek, işlem, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumlarının görülmesini sağlamak, görevin düzenli olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorunda olacak. Bunu, haklı bir sebebe dayanmaksızın tam ve zamanında yerine getirmeyen ilgililer, Sayıştay'ın istemi üzerine ilgili idarenin yetkilisi tarafından görevden uzaklaştırılacak ve haklarında soruşturma yapılacak. Görevden uzaklaştırma tedbiri, talep eksiksiz olarak yerine getirilinceye kadar devam edecek. Sayıştay ilamlarının gereklerini yerine getirmeyenler hakkında da aynı hükümler uygulanacak. İlgili kamu idarelerinin üst yöneticileri bu madde hükümlerini uygulamak ve sonucu hakkında Sayıştay'a bilgi vermek zorunda olacak.

BAŞKAN SEÇİMİ

Teklifle, “1. Başkan”ın unvanı “Sayıştay Başkanı”, “Savcı” unvanı “Başsavcı”, “Savcı Yardımcısı” unvanı ise “Savcı” olarak değiştiriliyor. Sayıştay Başkanı, TBMM tarafından gizli oyla seçilecek. Seçilebilmek için TBMM üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olmamak kaydıyla, mevcudun salt çoğunluğunun oyu aranacak. Başkanın görev süresi 5 yıl olacak. Bir kimse en fazla iki defa başkan seçilebilecek.

Daire başkanları Sayıştay Genel Kurulunca, üyeler ise TBMM tarafından seçilecek. Sayıştay Başsavcısı ve savcıları, Sayıştay Başkanının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca yapılacak teklif üzerine ortak kararname ile atanacak. Başsavcının görev süresi 4 yıl olacak. Süresi dolan Sayıştay Başsavcısı yeniden atanabilecek. Teklifle, Sayıştay bünyesine dahil yargı ve karar organları, yaptıkları hizmetlere göre sınıflandırılıyor. Ayrıca “Başkanlık”, “Rapor Değerlendirme Kurulu”, “Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu” Sayıştay'ın organları arasına ekleniyor.

“Rapor Değerlendirme Kurulu”, Sayıştay'ın her yıl TBMM'ye sunmak zorunda olduğu raporlar hakkında görüş bildirecek son merci olacak. Sayıştay raporlarının TBMM'de görüşülmesi sırasında Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısı hazır bulunacak.