HowStuffWorks isimli internet sitesinde yayınlanan habere göre, her gece en az 7 saat uyuyan insanların vücut ağırlıklarının daha fazla olduğu belirtiliyor. Aşırı kilolu olmanın diğer faktörleri arasında fazla yemek yeme, genler ve egzersiz yapmama bulunuyor.

Fakat, uyku birçok insanın düşündüğünden daha gerekli bir süreçtir. 1982 ve 1984 yılları arasında 9 bin kişiyi kapsayan araştırmada, araştırmacılar gecede ortalama 6 saat uyuyan insanların, 7-9 saat uyuyanlara göre aşırı kilolu olmaya yüzde 27 daha yatkın olduklarını buldu. Aynı araştırmada, ortalama 5 saat uyuyanların kilolu olma oranı ise yüzde 73 olarak bulundu.

Uykusuzluk çeken insanların çoğu bunu bilmiyor. Araştırmacılar, çocuklar ve yaşlılar dışındaki yetişkinlerin en az 7 saat uyumaları gerektiğini açıklıyor. Uykusuzluk çekip çekmediğinizi anlamak için kendinize şu soruları sorun:

"Günün değişik bölümlerinde ve özellikle sabahları kendinizi mayışmış hissediyor musunuz?"

"Gece yatınca birkaç dakikada uykuya dalıyor musunuz?"

Uykusuzluk çeken insanların çoğunun geceleri uykuya dalması yaklaşık 15 dakika sürüyor. Yatağa yattığınızda kronik uykusuzluk ve anlık uyuklama durumları yeterince uyuyamadığınızın iyi bir belirleyicisidir.

Eğer uykusuzluk sorununuz varsa, obeziteyle ilgili bariz belirtiler vardır. Kronik uykusuzluk fiziksel aktiviteyi zayıflatıyor. Bilimsel araştırmalarda, uykusuzluğun en yaygın etkileri, özellikle leptin ve ghrelin hormonlarını kapsayan hormonal bozukluktur.

Leptin ve ghrelin

Leptin hormonu, iştah, metabolizma ve kalori yakışını düzenlemede gerekli bir hormondur. Leptin beyninize tok olduğunuzu anlatan kimyasaldır. Yağ kaybettikçe veya kilo verdikçe kanımızdaki leptin hormonu düşüyor. Düşük leptin düzeyleri beyni uyararak yemek yemeyi artırır. Hormon, hipotalamusta başlayan ve tiroid bezinde biten bir dizi mesaj ve cevapları tetikler. Tiroid bezi enerji kullanımını ve depolanmasını kontrol ediyor.

Uyurken leptin seviyesi yükselir, beyne şimdilik enerjiyle dolu olduğu ve açlık duygusunu tetiklemeye ya da kalori yakmaya gerek olmadığını iletir. Yeterince uyumadığınızda, vücudunuzdaki leptin seviyesi düşüyor. Bu nedenle yemeğe ihtiyacınız olmasa bile beyniniz size aç olduğunuzu söylüyor. Uykusuzluk nedeniyle oluşan leptindeki düşüş, devamlı bir açlık duygusu oluşturuyor ve metabolizmanızda yavaşlamaya neden oluyor.

Diğer hormon olan ghrelinin de uyku ve kiloyla ilişkisi bulundu. Ghrelin hormonunun amacı temel olarak leptinin tam tersidir. Beyne yemek yemeye ihtiyacınız olduğunu, kalori yakmayı durdurması gerektiğini ve enerjiyi yağ olarak depolaması gerektiğini söylüyor. Uykudayken, ghrelin seviyesi düşer, çünkü uykudayken daha az enerji gerekiyor. Yeterince uyuyamayan insanların metabolizmasında çok fazla ghrelin birikiyor. Bu nedenle, vücudunuz aç olduğunu ve daha fazla kaloriye ihtiyacı olduğunu düşünüp kalori yakışını durduruyor.

Uykusuzluğun aynı zamanda stres hormonlarının seviyesini, insülin direncini de artırdığı bulundu. Bunların ikisi de kilo alımını destekliyor. İnsülin direnci ayrıca tip 2 şeker hastalığına yol açıyor.

Ulusal Uyku Kurumu, yeterince uyumak için şu önerilere uymanız gerektiğini açıkladı:

- Her gece 7 ile 9 saat uyumaya çalışın.

- Egzersiz seviyenizi arttırın, ancak yatmadan önceki 3 saat içerisinde egzersiz yapmayın.

- Yatmaya yakın saatlerde kafein veya alkol almayın. Kafein, uyanık kalmanızı sağlarken, alkol de uykunuzun normal aşamalarını bozar.