GÖKSEL YILDIRIM - Türk sanayisi, dünyada sınırlı sayıda ülkenin sahip olduğu, savunma, otomotiv ve biyomedikal gibi alanlarda kullanılan, ihracat kısıtlamalarına tabi büyük ölçekli 3D metal yazıcı üretim teknolojisini ülkeye kazandırmaya hazırlanıyor.

TTAF şirketler grubunun bünyesinde faaliyet gösteren GTOT Teknoloji Teknik Lideri (CTO) Cüneyt Aytaç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, metal eklemeli imalat alanında faaliyet gösterdiklerini söyledi.

Bu sektörde Türkiye'de oluşan büyük bir açığı kapatmak üzere yola çıktıklarını dile getiren Aytaç, savunma sanayisi, otomotiv, biyomedikal gibi alanlarda ihtiyaç duyulan metal eklemeli imal sektöründe yerli makine ve ek donanımları sıfırdan tasarlamak için çalışmalar yaptıklarını ifade etti.

Yaklaşık 2,5 yıldır bu alanda faaliyet gösterdiklerine işaret eden Aytaç, açık ya da gizli ambargo uygulanan teknolojileri ülkeye kazandırmayı amaçladıklarını vurguladı.

Bu bağlamda SLM (Selective Laser Melting) teknolojisini kullanılarak, bir zemin üzerine metal toz serip üzerine lazer ışın uygulayarak parça üretebilen teknolojiye yönelik büyük ölçekli 3D metal yazıcı makine GOLYAT 500 SLM-IB'yi dizayn etmeye başladıklarını aktaran Aytaç, şöyle konuştu:

"Bu teknolojinin en önemli özelliği parça üretiminde hayal ettiğiniz her türlü parçayı titanyum, bakır, alüminyum, çelik, inconel (nikel bazlı bir süper alaşım) gibi birçok metal ve metal alaşımları işleyebilecek makine ve sistemden oluşması. Başlangıçta Federal Ekonomi ve İhracat Kontrol Dairesine (BAFA) takılan büyük ölçekli 3D metal yazıcı makinelere giriştik. Çünkü küçük ölçekli makineler dental, otomotiv sektöründe yoğun olarak Türkiye'ye girebiliyor, kullanılabiliyor ama 500 milimetre çap ve üzeri parça imal edebilen sınıflar ülkelerin özel izinlerine tabi."

- Parçaları 16 ayda üretildi

Büyük ölçekli 3D metal yazıcı makinesi imal edebilmenin çok meşakkatli ve uzun bir yol olduğunu, çok emek, teknoloji, finans ve sabır gerektirdiğini anlatan Aytaç, şunları söyledi:

"2,5 yıl önce ilk tasarım kararını aldık. Bunun yaklaşık 14 ay tasarım fazı devam etti. İlk tasarım fazından sonra ilk parça numunelerimizi strafordan ürettik ve sonuçları ekibimizle değerlendirdik. Straforda gördüğümüz istekleri, aksaklıkları revize edip metal işleme aşamasına başladık. Yaklaşık 16 aydır büyük ölçekli 3D metal yazıcı makinenin parçalarını imal ediyoruz.

3D metal yazıcı makinanın içinde 3 ana modül var. Bir modülün ağırlığı toz ve depolama alanları hariç yaklaşık 2,5 ton. Sisteme baktığımızda 11 tonluk bir dev oluşturmaya başladık. 3D Metal yazıcı makinenin uzunluğu 5 metre, genişliği 2 metre, yüksekliği 4,5 metre. İlk olarak 1000 vat lazerle başlıyoruz. Daha sonra 4000 vat lazere çıkacağız. Bu sistemin içerisinde çap 500 milimetre, yükseklik 1000 milimetre istediğimiz her türlü alaşımda parça üretme imkanımız var.

Bununla da kalmadık, her zaman büyük ölçekli parça sanayide olmayacağı için daha dünyada olmayan adaptif silindir sistemi denilen bir sistem tasarladık. Bu sistemle birlikte daha küçük parçaları, daha çok ve seri imalata yönelik yapabilecek bir metodoloji de ortaya koyuyoruz. Bunun içinde patent müracaatımızı gerçekleştirdik. 3D Metal yazıcı makinemizde 500 milimetre çapın üzerinde üretim adacıkları oluşturup kısa sürede demonte edilip yeni plakaların konulup imalata devam edilebilecek bir seri imalat aksiyonunu da tasarladık. Bu kapsamda 3D Metal yazıcı makinemiz gerek savunma sanayisinde, gerek otomotivde, gerek biyomedikal alanında seri imalat olarak küçük parçaların da yapılabilmesine imkan sağlayacak bir yapıda olacak."

- Makineden çıkabilen ürünler

Dünyada bu tür makinelerde kullanılan metal toz maliyetlerinin çok yüksek olduğuna dikkati çeken Cüneyt Aytaç, şöyle devam etti:

"Metal toz üretici ülkenin birinde titanyum tozunun kilogramı 245, diğerinde ise 135 dolar. 3D metal yazıcı makinenin metal toz depolama kapasitesi 3 ton titanyum. Rakama vurduğunuz zaman devasa rakamlar ortaya çıkıyor. Burada metal tozu kritik bileşen olduğu için bu konuda da önemli gelişmeler kaydettik. 3D metal yazıcı makinemizin üretimi ile beraber metal tozlarını, yüksek entropi alaşımlarımızı da üretmeye başladık. Hedefimiz yurdumuzu bu konuda tamamen dışa bağımlılıktan kurtarmak."

Aytaç, 3D metal yazıcı makine kullanılarak savunma sanayisine yönelik ağır silah parçaları, helikopter motor gövde parçaları, jet türbin motorlarında kullanılan kanatçık ya da pale tabir edilen parçalar ve benzeri birçok parçayı üretebileceklerini söyledi.

Medikal sektöründe vücut içinde kullanılan birçok ortopedik implantın 3D metal yazıcı makine ile üretilebileceğine değinen Aytaç, otomotiv sektöründe akla gelebilecek her türlü malzemeyi üretmenin de mümkün olabileceğini ifade etti.

- İlk lazer atıma gün sayılıyor

Bundan sonraki yol haritalarına ilişkin de bilgiler veren Aytaç, "Hedefimiz 29 Ekim'de ilk parçayı çıkartmak. Önümüzdeki aydan itibaren 3D metal yazıcı makinenin mekanik montajına başlıyoruz. Oldukça ağır parçaları ihtiva ettiği için biraz meşakkatli bir üretim sürecinden geçtik. Büyük bir 3D metal yazıcı makine, büyük işler yapmak için ortaya çıkartıyoruz. İnşallah 29 Ekim'de lazer atmış olacağız." diye konuştu.

Cüneyt Aytaç, yurt dışındaki bu tür 3D metal yazıcı makinelerin en büyük özelliğinin parametrelerinin kapalı ve proseste değişikliğe izin vermemesi olduğunu vurguladı. Aytaç, bu durumdan rahatsızlık duyduklarını ve kendi makinelerinde parametreleri açık bırakacaklarını ve kullanıcıların istedikleri değişiklikleri yapabileceklerini kaydetti.

- Türkiye az sayıdaki üreticiden biri olacak

Bu alanda az sayıda üretici bulunduğuna dikkati çeken Aytaç, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dünyada bu ölçekte 3D metal yazıcı makine imal eden 3 ülke var; ABD, Almanya ve Çin. Bu ülkeler stratejik sebeplerden dolayı büyük ölçekli 3D metal yazıcı makinelerin Türkiye'ye transferinde inanılmaz derecede ayak diriyor, vermiyor. Ayrıca bu ülkeler üretmiş oldukları 3D metal yazıcı makineler ile uyumlu metal tozlarını makine ile beraber zorunlu bir şekilde servis ediyorlar. Bu sebeple ürettikleri 3D metal yazıcı makine ile uyumlu metal tozunu da kullanmak durumundasınız. Diğer yandan oldu ki 3D metal yazıcı makineyi ilgili ülkeden aldınız, metal toz talebinizi bir sebepten dolayı karşılamadı veya göndermediği anda 3D metal yazıcı makineniz hurda yığını. Başka hiçbir işe yaramaz. Bu tür sıkıntıları ortadan kaldırmak için metal toz üretimi alanında da çok ciddi çalışmalar yürütüyoruz. Hedefimiz 3D metal yazıcı makinemiz ile beraber belirlediğimiz tüm alaşımlarda metal toz üretimlerini gerçekleştirerek dışa bağımlılığı tamamen ortadan kaldırmak, ülkemizde birçok sektörün ihtiyacı prototip ve seri üretim ihtiyaçlarında üreteceğimiz 3D metal yazıcı makinelerimiz ile katma değer sağlamak."