Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) başvuran mağdur bir annenin şikâyeti, “doğum borçlanması” hakkının SSK’lıların yanı sıra Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışan annelere de tanınmasında öncü oldu.
500 binden fazla kadını etkileyeceği düşünülen yeni düzenlemenin tasarıya eklenmesiyle ilgili süreç özetle şöyle yaşandı:
Aralık 1988 - Kasım 1997 arasında SSK’ya, Eylül 1998 - Kasım 1999 arasında Emekli Sandığı’na tabi çalışan B.Ö., Şubat 2002’de doğum yaptı. B.Ö., Ocak 2005’e kadar çalışmadı. Ocak 2005’ten itibaren çeşitli sürelerle isteğe bağlı SSK, Emekli Sandığı; isteğe bağlı Bağ - Kur ve SSK’lı olarak çalışan B.Ö., Eylül 2010’da doğum borçlanması için SGK’ya başvurdu. B.Ö., borç miktarı 5831 lirayı bankaya yatırdıktan sonra SSK, 10 Mayıs 2013’te emekliliğe hak kazanacağını bildirdi. Emekliliğine 4 ay kala 24 Ocak 2013’te SGK’ya davet edilen B.Ö.’ye Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’lu olarak da çalışma süresi bulunduğundan “sehven yapılan borçlanmanın iptal edildiğini” söylendi.  Ödedenen para iade edildi. B.Ö. de hakkını aramak için KDK’ya başvurdu.

Sosyal devlet vurgusu
KDK, Medeni Kanun’a ve Yargıtay kararlarına atıf yaparak, “borçlanmanın iptalinin, objektif iyi niyet ve dürüstlük kuralları ile bağdaşmadığı” sonucuna vardı. Kamu Başdenetçisi Nihat Ömeroğlu, SGK’dan B.Ö.’nün borçlanma talebini yerine getirmesini istedi, Emekli Sandığı, Bağ-Kur’lu ve isteğe bağlı sigorta yaptıran annelere doğum borçlanması hakkının sağlanması için Genel sağlık Sigortası Kanunu’nda değişiklik yapılması gerektiğine dikkati çekti. SGK da yapılan benzer başvuruları dikkate alarak her üç sosyal güvenlik kurumuna, “doğum borçlanması” hakkı getirecek düzenlemeyi yaptı. Düzenleme, torba tasarıya eklendi.

Kapsam genişleyecek

SGK Başkanı Yadigar Gökalp İlhan, yeni düzenlemeyle kapsamın genişleyeceğini belirterek şunları söyledi:
“Sadece işçilere, SSK’lılara tanınan hak, Bağ-Kur’lulara ve memurlara da tanınmış olacak. Memuriyetteyken doğum yapıp ayrılan, tekrar geri dönenler aradaki süreleri borçlanabiliyordu ama geri dönemeyenler borçlanma yapamıyordu. Şimdi geri dönemeyenler de doğum borçlanması yapacak.”
2012’de 32 bin kadının doğum borçlanması yaptığını açıklayan İlhan, “Geçtiğimiz yıldan beri çalışılan, kadın istihdamına   dönük teşvik paketi vardı. Birçok bakanlık çalışma yaptı fakat o yetişmedi. KDK, direkt vatandaşların şikâyeti yansıdığı için yakın işbirliği içinde çalışıyoruz. Onlara gelen talepler arasından düzeltebileceklerimiz varsa yapıyoruz” dedi.