İSTANBUL (AA) - FARUK HANEDAR - ABD'de eski Başkan Donald Trump'ın Başkan Yardımcısı adayı James David Vance, parlak eğitim kariyerini ABD'li milyarder ve muhafazakar çevrelerin desteğiyle ivmelendirirken, en önemli destekçisi milyarder Peter Thiel'ın istihbarat kuruluşlarıyla ilişkisi dikkati çekti.

Cumhuriyetçilerin Başkan Yardımcısı adayı Ohio Senatörü Vance, 1984'te dünyaya geldi.

Vance, 2003-2007 yıllarında ABD ordusunda deniz piyadesi olarak görev yaptı ve 2005'te 6 ay Irak Savaşı'nda yer aldı. Vance, Katolik edebiyat, kültür ve siyaset dergisi The Lamb'in Nisan 2020 sayısında, ateist olduğunu belirttiği bu dönemdeki deneyimiyle ilgili şu ifadeleri kullandı:

"Kendini dünyanın geri kalmış ülkelerine demokrasi ve liberalizmi yaymaya adamış genç bir idealist olarak 2005 yılında Irak'a gittim. 2006'da savaşa ve onun temelini oluşturan ideolojiye şüpheyle yaklaşarak geri döndüm."

Daha sonra Ohio State Üniversitesinde siyaset bilimi ve felsefe okuyan ve Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olan Vance, üniversite yıllarında yaptığı bir konuşma vesilesiyle PayPal'ın kurucu ortağı Peter Thiel ile tanıştı. Vance, bu tanışmayı "Yale Hukuk Fakültesinde geçirdiğim dönemin en önemli anı" olarak tanımladı.

- Milyarder Thiel'ın "Katolik dokunuşu"

Vance, dini inancına tesir edecek kadar etkilendiği Thiel'ın, Katolik olmasını sağladığını belirtirken, The Lamb'deki söz konusu makalede, şu ifadeleri kullandı:

"O benim oluşturduğum sosyal şablona -aptal insanların Hristiyan, zeki olanların ise ateist olduğu şablonuna- meydan okudu."

Vance'in kariyeri de bu etkinin altında şekillendi. Mezuniyetinden hemen sonra kurumsal bir hukuk firmasında çalıştı.

James David Vance'in 2016'da yayınlanan "Hillbilly Elegy" isimli kitabı en çok satanlar listesine girdi. Bu süreçte önce milyarder Thiel'ın San Francisco'daki yatırım firmasında müdür oldu, akabinde girişimcilerin yeni nesil dönüştürücü şirketler kurmasına yardımcı olmak için fon sağlayan Revolution şirketinde çalışmaya başladı ve 2020'de Thiel'dan finansal destek alarak Narya Capital adlı girişim firmasını kurdu.

Firmanın kuruluş aşamasında da Vance'in ilişkileri devreye girdi. Vance, Cincinnati'de kendi girişim firması Narya Capital'i kurarken, Google'ın eski CEO'su Eric Schmidt, milyarder yatırımcı Marc Andreessen ve Thiel gibi teknoloji sektöründe faaliyet gösteren elitlere başvurarak 120 milyon dolarlık fon topladı.

İngiliz Financial Times gazetesi, Vance'in Silikon Vadisi'nde parlamaya başladığı bu süreçte, Ajay Royan, Steve Case, Jeff Bezos, Ray Dalio ve Scott Dorsey gibi isimlerle de ilişki kurduğunu ve destek aldığını yazdı.

- Muhafazakar milyarderler ağının desteği

Vance, Narya Capital serüveninin ardından 2021'de bazı teknoloji liderleri ve muhafazakar bağışçılardan oluşan büyük bir ağ olan Rockbridge Network'ün kuruluşuna ön ayak oldu.

Milyonlarca doları "muhafazakar" amaçlara ve kampanyalara aktaran Rockbridge Network, o dönem 2020 Başkanlık Seçimi sonrasında yaşanan Kongre baskını nedeniyle gündemden düşmeyen Trump'ın müttefiki bir grup Cumhuriyetçi bağışçı ve siyasiyle ilişkilendirildi.

Ohio Senatosu'nda seçimlerin yapılacağı döneme tekabül eden bu süreçte, Vance Ohio Senatörlüğü için aday olacağını açıklarken, Thiel her zaman olduğu gibi ona ilk destek veren kişiydi.

Senatörlük için eski Başkan'dan destek almak isteyen Vance'in siyasi kariyerindeki yükseliş de yine Trump'ın 2016 seçimleri öncesindeki kampanyasına da büyük destek veren Thiel'ın, Trump ile Vance'i tanıştırmasıyla başladı.

- Trump, kendine Hitler diyen Vance'i, milyarderleri dinleyip affetti

Vance etkisinde kaldığı Thiel'ın desteğine karşın, 2016 Başkanlık Seçimi sürecinde ve Trump'ın başkanlığı döneminde kendisini "Trump karşıtı biri" olarak tanımlıyordu.

Kasımdaki seçim için Trump tarafından Başkan Yardımcısı adayı olarak seçilen Vance, Trump'ın "ABD'nin Hitler'i olabileceğini" bile ileri sürmüştü.

Buna rağmen Trump, Thiel aracılığıyla tanıştığı Vance'in Senato için adaylığını onayladı ve "Diğerleri gibi, J.D.Vance de geçmişte benim hakkımda pek iyi şeyler söylememiş olabilir ama şimdi anlıyor ve bunu fazlasıyla gördüm." açıklamasını yaptı.

Vance, Trump'ın onayı ve desteğiyle girdiği seçimlerde 2022 yılında Ohio Senatörü oldu.

Bu dönemde, öncekinin aksine Vance, Trump ile yakın ilişkiler geliştirirken, en büyük destekçisi milyarder Thiel'ın Trump ile ilişkisinin bozulmaya başladığı öne sürüldü. Thiel, Aspen Fikir Festivali'nde, kampanyasına maddi olarak destek vermemesine karşın oyunu Trump'a vereceğini açıkladı ve Trump'ın seçimi kazanacağını iddia etti.

New York Times, PayPal'ın kurucu ortağının, başkan yardımcısı olarak Vance'i seçmesi için nüfuzlu isimlere Trump'ı arattığını hatta Trump Vance'i başkan yardımcısı adayı olarak açıkladığında çok sevinerek yakın dostlarına kutlama mesajları attığını öne sürdü.

- Silikon Vadisi'nin Beyaz Saray'a taşınacak müttefiki

Vance'in tek destekçisi Thiel da değil.

Girişimci David Sacks, Tesla, SpaceX ve X gibi şirketlerin sahibi Elon Musk ve daha birçok yüksek profilli girişimci Vance'i destekliyor.

Sacks'ın, güvenini kazandığı Trump'ın kampanyası için 12 milyon dolar toplayan ve New York Times'ın iddiasına göre malikanesinde düzenlediği kampanya gecesiyle Trump'ın milyarderlere başkan yardımcısı olarak kimi seçmesi yönünde sözlü anket yapmasını sağlayıp Vance'in seçilmesine ön ayak olduğu biliniyor.

X hesabını Trump'ın kampanyasına destek için kullanan Sacks, 16 Temmuz'da Trump ve Vance'i destekleyen milyarderlerin bir kısmının ismini içeren bir liste yayımladı. Listede Ben Horowitz, Bill Ackman, Cameron Winklevoss, Doug Leone, Elon Musk, Eoghan McCabe, Ken Howery, Kyle Samani, Marc Andreessen, Jacob Helberg, Joe Lonsdale, Palmer Luckey, Peter Thiel, Shaun Maguire, Trevor Traina, Tushar Jain ve Tyler Winklevoss'un isimleri yer aldı. Sacks, Amerikalıları "siz de gelin, su sıcak" mesajıyla bu isimlerin destek verdiği Trump-Vance ikilisini desteklemeye çağırdı.

Söz konusu isimlerden Horowitz ve Andreessen, YouTube'dan yayınladıkları "The Ben and Marc Show" isimli programda Trump-Vance ikilisini desteklemelerinin gerekçelerini açıkladı. Önceden Demokratlara olan desteğiyle bilinen ve bugünlerde Trump'ın kampanyası için çalışan girişimcilerden Andreessen'in açıklamaları dikkati çekti. 2008'de Barack Obama'yı ve 2016'da Hillary Clinton'ı desteklediğini belirten Andreessen, Demokratların vergi politikalarını eleştirdi ve sermayenin vergilendirilmesini, Biden'a bakışında "bardağı taşıran son damla" olarak niteledi.

ABD'de yayın yapan NPR radyosunun haberinde, bugüne kadar demokrat kimliğiyle öne çıkan teknoloji yatırımcılarının "niçin Cumhuriyetçileri desteklemeye başladığı" ele alındı.

Haberde, son 3 seçimde Demokratlara destek veren Elon Musk'ın, California Valisi Gavin Newsom'ın eyaletteki öğretmenlerin, çocuğun izni olmadan cinsiyet kimliği bilgilerini ebeveynleriyle paylaşmasını yasaklayan yasayı imzalaması nedeniyle SpaceX ve X firmalarının merkezlerini mavi eyalet California'dan kırmızı eyalet Texas'a taşıma kararına atıfla teknoloji elitlerinin kültür savaşlarına dahil olduğu ifade edildi.

Haberde, şimdiden milyonlarca dolar bağışlayan teknoloji milyarderlerinin Trump-Vance kampanyasını daha da güçlendireceği belirtildi.

Washington Post'un "Silikon Vadisi'ndeki yeniden yapılanma teknoloji devlerini Trump'a yönlendiriyor" başlıklı haberinde ise,birçok teknoloji elitinin, kripto para ve yapay zeka konusunda olumlu politikalar vadeden Trump'ın cazibesine kapıldığı ve sektörde yenilikçiliği engellediğini düşündükleri Biden'dan uzaklaştığı kaydedildi.

Ayrıca Silikon Vadisi elitlerinin "Vance'i kendilerinden biri ve Beyaz Saray'da potansiyel bir müttefik" olarak gördükleri yorumu yapıldı.

- Vance'i taşıyan Thiel'ın istihbaratla derin bağları

Vance'in yükselişinin arkasındaki isim olarak görülen Thiel'ın başta ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) olmak üzere ülkedeki devlet kurumlarıyla olan bağlantısı da dikkati çekiyor.

PayPal'ın kurucu ortağı olarak 1998 yılında adından söz ettirmeye başlayan Thiel, 2004 yılında kurduğu Palantir Technologies için "çekirdek" aşamasında, CIA ve diğer istihbarat teşkilatlarını korumak amacıyla yalnızca yüksek teknoloji şirketlerine yatırım yapan In-Q-Tel'den yatırım aldı.

Thiel, 11 Eylül 2001'in ardından güvenlik endişelerinin arttığı dönemde yapay zeka yazılımını insan becerileriyle birleştiren bir veri analiz sistemi olan Palantir yazılımını geliştirdi ve yazılımı ulusal güvenlik kurumlarına satmak istedi. ABD'li Vox haber platformuna göre de Palantir aslında Silikon Vadisi şirketlerinden ziyade savunma alanındakilerle rekabet eden bir şirket olarak kuruldu.

Palantir'in temelleri 1998'de kurulan ödeme sistemi PayPal ile atıldı. PayPal bünyesinde şüpheli işlemleri tespit etmek için oluşturulan yazılım, her geçen gün geliştirilerek bir veri madenciliği yazılımı olan Palantir'e dönüştü.

Bloomberg'ün 22 Kasım 2011 tarihli "Palantir, terörle savaşın gizli silahı" başlıklı haberine göre yazılım, Pentagon, CIA, FBI gibi kurumların yanında polis departmanları ve finans kuruluşları tarafından da kullanıldı ve yazılım kurumların terörle mücadelede birbirleriyle etkileşimini kolaylaştırdı.

Forbes'in 2013'teki haberine göre, insanların verilerini toplayarak işleyen ve istihbarat alanında kullanılması için müşterilerine sunan yazılımın sahibi olan Palantir Technologies'in danışmanları arasında eski ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve eski CIA Direktörü George Tenet yer alıyordu. Yine eski CIA Direktörü David Petraeus'un, ulusal güvenlik alanında kullanılan yazılımdan övgüyle bahsettiğine işaret edildi.

Palantir, kullanımı sebebiyle çok fazla eleştirinin ve tartışmanın da merkezinde yer aldı. Hacker grubu Wikileaks, Anonymous ve Edward Snowden'in ifşa ettiği yasa dışı takip e-posta ve belgelerinde ismi çok defa geçen şirketin ve yazılımın, başta Usame bin Ladin'in öldürülmesi olmak üzere birçok dış operasyonda kullanıldığı iddia edildi.

Bloomberg'ün 19 Nisan 2018'de yayınlanan "Palantir, hakkınızdaki her şeyi biliyor" başlıklı haberinde, "Küresel Teröre Karşı Savaş için tasarlanmış bir istihbarat platformu, evdeki sıradan Amerikalılara karşı silah olarak kullanıldı." ifadesine yer verildi. Haberde, şirketin 2015'te 20 milyar dolar gibi bir piyasa değerine ulaşmasına karşın hiç kar etmediği vurgulandı.

Thiel'ın de aralarında bulunduğu Palantir Technologies yöneticileri ocakta İsrail'in başkenti Tel Aviv'i ziyaret etti ve ülkenin savaş çabalarına yardımcı olmak üzere teknoloji sağlamak için İsrail Savunma Bakanlığı ile stratejik bir ortaklık kurma konusunda anlaştı.