Mehmet Ali KANTARCI'nın haberi

Yılın ilk iki ayına oranla traktör üretimi yüzde 49, satışlar ise yüzde 77 gerilerken destek sağlanmazsa 2009'da satışların yüzde 50'den fazla küçülmesi öngörülüyor.

Motosikletten binek otomobile kadar hükümetin otomotiv sektörünü canlandırmak için aldığı ÖTV indirimi kararında yer bulamayan traktör üreticileri tepkili. Bu yılın ilk 2 ayında üretimin yüzde 77, satışların ise yüzde 49 gerilediğini belirten üreticiler uzun zamandır bekledikleri hurda teşviği ve vergi indirimi kararlarının alınmaması halinde sektörün zora düşeceğini açıkladı. Türk Traktör Genel Müdür Yardımcısı İrfan Özdemir, "Geçen yıldan beri otomotivcilerle birlikte hurda veya diğer teşviklerin çıkması için uğraşıyoruz. Başaramadık. Üvey evlat muamelesi bizi üzüyor" dedi.

Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İbrahim Hattat ise özellikle bayilerin satış ve tahsilatta zorlandıklarını belirterek, krizle birlikte binin üzerinde kişinin işine son vermek durumunda kaldıklarını açıkladı.
2007 sonu itibariyle Türkiye'de trafiğe kayıtlı yaklaşık 13 milyon traktör bulunuyor. Bunların yüzde 44 kadarı 24 yaşın üzerindeki makinelerden oluşuyor. Mekanik ve ekonomik ömrünü doldurmuş olan bu 580 bin adet traktörün 200 bin kadarı da 35 yaşın üzerinde bulunuyor. Traktör üreticileri bu araçların yüksek emisyon değerleriyle de çevreyi kirlettiği görüşünde. Yaşlı traktörlerin bir plan dahilinde uygulamaya konacak bir teşvik projesiyle hurdaya ayrılmasını ve araçların yenilenmesini isteyen traktör üreticileri ilk olarak 35 yaş ve üzerindeki 200 bin traktörün sektörden çekilmesini öneriyor.

Türkiye'de traktör pazarı henüz potansiyeli olan bir pazar. Yaklaşık 1000 hektar işlenen araziye düşen ortalama traktör sayısı İngiltere'de 87, Almanya'da 80, Yunanistan'da 92, Fransa ve İspanya'da 69 adet iken Türkiye'de halen 36 adet civarında bulunuyor. Pazar doymamış olmasına rağmen, satışlar son 3 yıldır sürekli azalıyor son olarak 2008'de yüzde 21 daraldı. Bunun en önemli nedeni tarım sektöründeki daralma. Banka kayıtlarına göre de sürekli borcu artan çiftçilerin mahsullerini düşük fiyata satmak durumunda kalmaları ve akaryakıt, gübre, ilaç gibi giderlerin yükselmesi çiftçinin traktör talebini de etkiliyor.

Bir başka neden ise krediye kolay ulaşılamaması. Ziraat Bankası, uygun kredi sunmasına karşılık şartları memur kefil, arazi büyüklüğü gibi teminatlarla zorlaştırmış durumda. Bu soruna bir de global krizin eklenmesi sektörü iyice darboğaza itiyor. Satışlar bu yılın ilk 2 ayında yüzde 77 gibi büyük bir oranda daralarak 4 bin 520 adete kadar geriledi. İki ayda traktör üretimi yüzde 49 azalarak 2 bin 311 adete indi.

Traktör stokları 20 bine dayandı
Pazardaki daralma üretimde istihdam kaybı da yaratmaya başladı. Pazar lideri Türk Traktör, 2008 Eylül'den bu yana bin 643 olan personel sayısını mart ortası itibariyle bin 335'e düşürdü. Hattat Holding'te yaklaşık bin kişiyi çıkardı. Otobüs, kamyon, otomobilde çeşitli dönemlerde hem hurda teşviği hem de vergi indirimi yapıldığını söyleyen Türk Traktör Genel Müdür Yardımcısı İrfan Özdemir, "Sektörde stoklar 20 bin adete yaklaşıyor. İhracat da yüzde 20-30 gerileyebilir. Traktör üreticilerine üvey evlat muamelesi yapılıyor" diye konuştu.
Mahindra Türkiye Distribütörü İlçe Otomotiv Genel Müdürü Mehmet Önder de traktör satışlarında ana sorunun krediler olduğunu belirterek, "Traktör satışlarının yüzde 90'ından fazlası krediyle yapılıyor. Ancak son aylarda hem özel, hem de kamu bankalarının kredileri kısmasıyla işler çıkmaza girdi. Kamu bankalarının bile artık memur kefil istediğini duyuyoruz" dedi. Başbakan Erdoğan'ın bir süre önce bankaların kredileri açması için uyarılarda bulunduğunu ancak ekonomi çarklarının bunu henüz gerçekleştirmeye el vermediğini söyleyen Önder, kredilere yönelik acil tedbir alınması gerektiğini, bu gerçekleşmediği takdirde 2009'da iç pazarın yüzde 50'den fazla küçüleceğini öngördüklerini belirtti.

3-5 ay sonra traktörcü kalmayacak
Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İbrahim Hattat, özellikle bayilerin satış ve tahsilatta zorlandıklarını belirterek krizle birlikte binin üzerinde kişinin işine son vermek durumunda kaldıklarını vurguladı. Traktör ihracat hedeflerini bin 500'lerden 350-400'lere çektiklerini de kaydeden Hattat, "İç pazar eğer kredi desteği verilmezse bu yıl 9 bin adetlere zor ulaşır. Çoğu traktörcü özellikle distribütörler kapıyı kapar gider" dedi.
Erkunt Traktör Genel Müdürü Zeynep Erkunt Armağan ise henüz işçi çıkarmadıklarını, ihracatla ayakta kalmaya çalıştıklarını belirtti. Traktör pazarının mart-haziran arası açıldığını dolayısıyla paketi dört gözle beklemelerine rağmen, sonuç alamadıklarını kaydeden Armağan, "Hükümetle uzun zamandır hurda traktörler konusunda temasımızı sürdürüyoruz. Bu pakette sektöre destek çıkar diye bekledik ama ortada hiçbir şey yok" dedi.
Armağan, önlem alınmayan her geçen gün sektörün kan kaybettiğini vurgulayarak firmaların nakit akışını sağlamak için kendilerine zarar verecek uygulamalara geçtiğine de dikkat çekti. Başak Traktör AŞ Satış ve Pazarlama Direktörü ve Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Soydan ise bayilerdeki stok miktarının yüksek olduğunu vurgulayarak, "Otomotive yapıldığı gibi traktöre de destek yapılması gerek. Böyle sürerse 3-5 ay sonra ortada traktörcü kalmayacak. En azından bu geçiş süresinde ayakta kalınabilir. Ancak hükümet traktöre uzun vadeli bakmalı, çiftçiyi güçlendirici tedbirleri ortaya koymalı ki iniş çıkışlar yaşanmasın" dedi.


Ziraat'ın faizi yüzde 13 özellerin yüzde 30
Ziraat Bankası çiftçilere traktör kredisini iki şekilde verebiliyor. Firmalarla yapılan protokol kapsamında kredilerde yıllık faiz yüzde 16'ya gelirken, klasik kredi başvurularında bugün oranlar yüzde 13.1 civarında. Ziraat Bankası traktörün yüzde 75'ine kadar kredilendirme ve 5 yıla kadar vade yaparken, şubeler başvuru sahibinin finansal durumuna göre kefil de istiyor. Özel bankalar da kefili mecburi tutarken 5 yıla kadar verdikleri kredinin yıllık faiz oranı yüzde 30'ları (aylık faiz 2-2.5 arasında) buluyor. Çiftçiler, yarı yarıya avantajlı olmasından dolayı Ziraat'ı tercih ediyor, ancak son aylarda hem kamu, hem de özel bankalar kredi açmakta istekli davranmıyor.

Traktörcü hükümetten neler bekliyor

* 25 yaş üzeri traktörlere hurda desteği verilmeli.
* Devlet, tarım makineleri için kamu veya özel bankalara kaynak aktarmalı.
* Traktör almak isteyen çiftçiye 3 veya 5 yıllık 0 faizli kredi verilmeli.
* Geçici süreyle de olsa sıfır traktör alımlarda yüzde 8 olan KDV yüzde 1'e çekilmeli.
* Bankaların kredi şartları hafifletilip, muslukları açacak önlem alınmalı.
* İkinci el traktördeki KDV oranı otomobilde olduğu gibi yüzde 1'e düşürülmeli.



Perakende traktör satışları (müşteriye satış)

Yıl Adet

2005 35.369
2006 39.707
2007 34.403
2008 27.022


Türkiye'nin traktör ihracatı

Yıl Adet

2006 9714
2007 9509
2008 10493

(Referans)