Halk arasında dorse olarak bilinen TIR’ların yük taşıyan kısmı treylerlerin altına giren araçların yaptığı kazalardaki acı ölümlerin büyük bir vurgunculuğun su yüzüne çıkan kısmı olduğu anlaşıldı. Türkiye’de treyler pazarının yüzde 70’ini elinde bulunduran Treyler Sanayicileri Derneği (Treder) Başkanı Recep Serin, geçen yıl 17 bin 348 treylerin satıldığını ama her yıl ortalama 1000 treylerin alıcılar tarafından borçlarını ödememek için evrakta sahtecilik yapılarak ve görünümleri değiştirilerek tekrar yola çıkarıldığını söyledi. Bir treylerin ortalama fiyatının 40 - 50 bin TL olduğuna dikkat çeken Serin, yılda yaklaşık 50 milyon TL’nin buharlaştığını belirtti.

GÜVENLİKTEN YOKSUNLAR
Evrak sahteciliği ve görünüm değişikliğini elinde tip onay belgesi olan ama seri üretimyapmayan imalatçıların gerçekleştirdiğini anlatan Serin, “Kendi imalatlarıymış gibi gösteriyorlar. Tescil evrak üzerinden yapılıyor. Bu yüzden finans sektörü firma ve alıcılara satışlarda kredi vermeyi hatırlı müşteriler dışında neredeyse kesti. Sahtecilik yüzünden üzerinde oynanmış, güvenlik testinden yoksun treylerlerin arkadan çarpan binek otomobilleri jilet gibi kestiğine şahit oluyoruz” diye konuştu. Sektör lideri Tırsan’ın Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Nuhoğlu da sahtecilik ve görünüm değişikliğine uğramış treylerin tampon ve yan korkuluklarıyla oynandığını anlattı. Nuhoğlu, “Normalde bir araç, bir TIR’a yandan veya arkadan çarptığında belki acı sonuçları olabilir ama altına girmesi söz konusu olamaz. Standartlar buna göre düzenlendi. Kaçırılan treylerlerin şekilleri değiştirilirken güvenlikle ilgili kısımlarıyla da oynanıyor. Denetim eksikliği de bu olaylara davetiye çıkarıyor” şeklinde konuştu.

BİR TREYLER NASIL ŞEKİL DEĞİŞTİRİYOR?
Alıcı, üreticiye gidiyor
Alıcı, imalatçı firmadan treyleri firma vadesi veya krediyle alıyor. Treylere temlik koyuluyor.

Bir süre düzenli ödeme
Sektörden gelen bilgilere göre treylerin taksitleri 6 ile 9 ay değişen süre düzenli biçimde ödeniyor.

Sahtecinin yolunu tutuyor
Elinde tip onay belgesi olan ama seri üretim yapmayan bir başka imalatçıya gidiliyor.

Tip onaya göre evrak
Sahtekâr imalatçı treyler için kendi üretimiymiş gibi elindeki tip onaya göre yola çıkış belgesi düzenliyor.

Treyler sil baştan
Treylere yeni plaka çıkıyor. Şasi nuraması silinip, yenisi işleniyor. Şeklinde oynama yapılıyor.

Kendi imalatı aracı bilirkişi tanıyabildi
TIR altına girerek hayatlarını acı şekilde kaybedenlerin olduğu trafik kazalarından biri de geçtiğimiz yıl iş dünyasında yaşandı. Uluslararası iletişim devi Ericsson’un Türkiye’deki üç üst düzey yöneticisi, kullandıkları, sağlamlığıyla bilinen bir lüks araçla bir TIR’ın treylerinin altına girdi. Araç paramparça olurken, üç yönetici de feci şekilde can verdi. Hem Serin hem de Nuhoğlu güvenlik sistemleri tam olan bir treyler de bunun yaşanamayacağına dikkat çekiyor. Sahtecilik ve şekil değiştirmenin ileri boyutta olduğuna dikkat çeken Serin, kendi başına gelen örneği şöyle anlattı: “Benim sattığım ama ortadan kaybedilen bir treyleri iki ay önce Bursa’da buldum. Evrakaları farklı bir treylere göre düzenlenmiş ve tamdı. Şasi numaraları değişmiş, benim üretimim olduğunun izleri silinmiş. Polis bırakmak zorundaydı ama ısrarcı oldum. Makine mühendisleri odasından gelen bilirkişi sayesinde benim üretimim olduğu ispatlanabildi.