Geçen yıl Milli Saraylar Başkanlığına devredilen Edirne Sarayı'nda (Saray-ı Cedid-i Amire) başlatılan ihya çalışmaları kapsamında farklı kurumlara tahsis edilmiş yapılar boşaltıldı. Tarihi niteliği bulunmayan ve boş durumda olan sonradan yapılmış ek yapıların tespitleri ve kayıtları oluşturuldu.

Bu yapıların sökümü gerçekleştirildi. Tarihi yapılar ve kalıntılar belgelendi, fotoğraflandı ve alanla ilgili vaziyet planları hazırlandı. Restorasyon, rekonstrüksiyon, çevre düzenleme ve ihya çalışmalarına öncü olabilecek çalışmalara başlandı. Mevcut tarihi yapı ve kalıntıların rölöve planları ile fotogrametrik belgeleri oluşturuldu.

Restorasyona Cihannüma Kasrı'ndan başlandı

Master plan çerçevesinde koruma kurullarınca restorasyon, güçlendirme ve müdahale projeleri onaylanan Cihannüma Kasrı restorasyona alındı. Restorasyon kapsamında yapı raspalama yöntemiyle sonradan yapılmış harç kalıntılarından temizlendi. Özgün yapı elemanları askıya alma ve numaralandırarak istifleme yöntemleriyle korumaya alındı.

Mevcut elemanların güçlendirilmesi, mevcut olmayan duvarların ise özgün haline göre onaylı projeler öncülüğünde yeniden inşa edilmesi, ara katlarının oluşturulması, özgün kapı, pencere, çatı konstrüksiyonu ve üst kaplamaları gibi yapı öğelerinin yapılması çalışmalarına devam ediliyor.

Arkeolojik kazılar devam ediyor

Edirne Sarayı'nın kayıp yapılarının gün yüzüne çıkartılmasına yönelik arkeolojik kazı çalışmaları da devam ediyor. Tarihi sit alanı içerisinde yer alan ve günümüze ulaşamayan yapı, kasır, hamam, sur duvarları gibi öğelerin temel kalıntılarındaki çalışmalara hız verildi. Saray'ın Sur-i Sultani duvarları, Akağalar Koğuşları ve Kum Kasrı'na ait kalıntıların araştırılması çalışmaları sürdürülüyor.

"İçinde çok fazla tarihi eseri, tarihi mirası bir arada barındıran bir saha burası"

"Milli Saraylar tarihin eksik parçasını Edirne'de tamamlıyor" hedefiyle sürdürülen çalışmaları yerinde görmek üzere Edirne'ye gelen Milli Saraylar Başkanı Dr. Yasin Yıldız, alandaki faaliyetleri inceledi.

Yıldız, incelemelerinin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Milli Saraylar Başkanlığı olarak alanda 10 aydır çalışma yürüttüklerini anımsattı.

Bu sürenin yarısında 1200 dönümlük alanın rehabilitasyonu, güvenliği, temizliğiyle çok ciddi çalışmaların yürütüldüğüne vurgu yapan Yıldız, "Çünkü burasının bir bölümü ciddi anlamda tarihi ve arkeolojik kalıntılar barındırmasına rağmen önemli bir bölümü yakın bir zamana kadar bir kısmının cezaevi olduğu da düşünülürse farklı kurumlar tarafından kullanılmaktaydı. Bu kurumlarla işbirliği çerçevesinde bütün bu alanın, alandaki yapıların kurumumuza kazandırılması işlemi ve sahanın güvenliği tamamlandı. Bu çok önemli bir aşama. Çünkü gerçekten içinde çok fazla tarihi eseri, tarihi mirası bir arada barındıran bir saha burası. Ciddi anlamda bir vakit aldı bu çalışma." diye konuştu.

"Edirne Sarayı'nın en ikonik yapısı Cihannüma Köşkü"

Yıldız, hazırlık olarak da değerlendirilebilen ilk etabın tamamlanması sonrası ihya çalışmalarına başlandığına işaret etti.

Cihannüma Kasrı'ndaki çalışmalara değinen Yıldız, şu bilgileri paylaştı:

"Cihannüma Kasrı 2017 yılından itibaren, saha Kültür ve Turizm Bakanlığının denetimindeyken ciddi anlamda çalışılmış güzel bir restorasyon projesi hazırlanmış. Biz ekim ayında burayı devraldığımızda bu projeyle beraber bu çalışmaya başlayabileceğimizi gördük. Bizden önce bölge koruma kurullarının onayladığı bir proje. Bizim bilim kurulumuzun da uygun görmesiyle uygulamaya başladı. Bu çok önemli bir aşama. Edirne Sarayı'nın en ikonik yapısı Cihannüma Köşkü.

Milli Saraylar Bilim Kurulunun öncülüğünde belirlemiş olduğumuz bir 5 yıllık master planı var. Bu plan sonucunda Edirne Sarayı'nın ülkemize yakışır bir tarihi miras olarak kültür hazinemizdeki yerini almasını hedefliyoruz. Çalışmanın temel sac ayağı budur. 2023 içerisinde Cihannüma Kasrı'yla beraber şu an Edirne Sarayı'nın tarihindeki en ciddi ve en kapsamlı kazı çalışmaları da burada yürütülüyor."

Kazı çalışmalarının sürdüğünü ve buna çok önem verildiğini vurgulayan Yıldız, Milli Sarayların sadece kazı çalışmaları için 35 milyon lira kaynak ayırdığını bildirdi.

Mahmudiye Kışlası'nın restorasyonu gelecek yıl başlayacak

Saray yakınındaki bir kaç ay öncesine kadar kapalı cezaevi olarak işlev gören geçmişte askeri kışla olarak yapılan yapıyla ilgili de görüş bildiren Yıldız, yapının devri konusunda Adalet Bakanlığıyla son çalışmaların tamamlanma aşamasında olduğunu ifade etti.

Yaklaşık 20 bin metrekare kapalı alan, 80 dönüm bahçe alanı bulunan yüzde 50'lik kısmın ayakta kaldığı kışla kompleksiyle ilgili restore çalışmalarının gelecek yıl başlayacağını ifade eden Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Oldukça özgün bir yapı, içinde temel seviyesinde kalmış bir cami ve bugün hala ayakta olan ama ciddi bir restorasyona ihtiyacı olan hamamıyla birlikte devraldık. İnşallah önümüzdeki yıl orada da ciddi anlamda restorasyona başlamış olacağız. Tabii bu alanda görmüş olduğunuz tarihi yapı genellikle 16'ncı ve 17'nci yüzyıllara ait, hatta 15'nci yüzyıldan da yapılarımız var. Ama bir 19'uncu yüzyıl yapısında müzecilikle ilgili bazı noktaları çok daha rahat hayata geçirebileceğiz. İnanıyorum ki bizim Mahmudiye Kışlası'nın restorasyonu da bittikten sonra Edirne'ye çok çok nitelikli bir müze kazandırmış olacağız.

Çünkü bu alanda yürütülen kazılardan ve bunun dışında da bazı İstanbul'da veya Edirne'de bulunan müzelerde Edirne Sarayı'na ait çok sayıda taşınabilir eser var. Bunların sergilenebilmesi için çok ciddi bize bir alan sunuyor. Bununla beraber Milli Saraylar Enstitüsünün bir kolunu burada yapıp sadece Edirne değil, çünkü Edirne'de sarayın dışında da muazzam bir tarihi birikimimiz var. Edirne şehrine ve bunun ötesinde Balkanlar'daki tarihi mirasımıza yönelik çalışmaları, akademik çalışmaları yürüteceğimiz bir kolumuz olacak. Aynı zamanda içinde bir kültür merkezi olacak. Yani bu anlamda Edirne'ye kıymetli bir müze ve kültür merkezi kazandıracağımızı söyleyebilirim."

Saray'ın ziyarete açılması

Yıldız, saray ikinci avlusunun bitirilmesinin ardından ziyarete açılabileceğini, alanın arkeolojik kazı alanı olması nedeniyle her an bulguyla karşılaşma olasılığının yüksek olduğuna dikkati çekerek, "En azından ikinci avludaki çalışmalar tamamlanmadan burada sağlıklı bir ziyaret hizmeti sunmak zaten doğru değil." dedi.

Edirne'nin Türkiye'deki tarihi miras yoğunluğu açısından çok önemli bir kent olduğunun altını çizen Yıldız, "Yaklaşık 400'ün üzerinde sivil mimari örneği var yaşayan. Restore edilerek kurtarılabilecek alanlar var. Zaten bunun dışında camilerini, medreselerini, kamu binalarını görüyorsunuz. Bu anlamda çok ciddi bir potansiyeli var. Biz Edirne'yi bir bütün olarak değerlendiriyoruz. İnşallah hepsiyle ilgili çalışmalarda da katkı vermeye hazırız." dedi.

Yıldız, Edirne'deki tüm paydaşlarına teşekkür etti.