Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Bankalar Birliği’nin, gecikmeden üzerine gitmesi gereken bir konu daha var: Bankaların ilan ettiği kredi faizlerinin birbirleriyle karşılaştırılabilir olması.

Bu konuda, büyük başıbozukluk var. Krediler, ilan edilen fiyatlardan alınamıyor ve en kötüsü, vatandaş, bankaların kredi faizlerini birbiriyle karşılaştıramıyor.

Türkiye’nin en saygın “güven” kurumlarının başında gelen bankalarımızın, “Ben daha ucuz ve iyi şartlarda kredi veriyorum” diyebilmek için, ilan ettikleri faizlerin (özellikle, tüketici kredilerine uyguladıkları faizlerin), masraflar eklendikten sonra, hiç de ilan edilen gibi olmadığı anlaşılıyor.

Faizler yayımlanıyor, ama...

Bankalar, verdikleri “tüketici kredisi” için uygulayacakları faizleri, hem internet hem de yazılı ve görsel diğer medya araçlarında ilan ediyorlar. Bir banka, “Hangi faizden dilerseniz gelin verelim” dercesine ilan veriyor. Bir diğeri de, gerçek olmasa bile, “Benim faizim en düşük” diyebiliyor. Kısacası, galiba bankalar, halkın, kredinin toplam maliyetinin içine giren diğer unsurları fark etmeyeceğini düşünüyorlar.

Dışarıda uygulama farklı

ABD, bankacıların, bu yola tevessül ettiklerini kırk yıl önce anlamış ve 1968 yılında çıkardığı “Truth in Lending Act” (Kredide Gerçek Beyan Kanunu) çerçevesinde buna çözüm bulmuş. Amerika’daki bu federal yasa, “Bankalar ve kredi veren kurumlar, kredi kullanan müşterilerinden verdikleri krediyle ilgili olarak peşin veya vadeli olarak tahsil ettikleri her türlü komisyon, ücret ve masrafı ve kredi tutarından yapılan her türlü münferit kesintileri de alınan faizin içine yükleyerek yıllık bazlı yeni bir faiz hesaplamak zorundadırlar” diyor.

Bu, sözleşme masrafı, kredi ikraz komisyonu, hayat sigortası bedeli, broker’lık gideri, KKDF, BSMV ve daha başka adlar altında kredi kullanan kişiden tahsil edilen tutarların, kredi için ödenen faizlere eklenmek suretiyle veya aynı tahsilatlar, kullandırılan kredi tutarından mahsup edilmek suretiyle verilen kredinin “efektif faizi”nin yeniden hesaplanması gerektiği anlamında. Aslında tüm bankalar aynı işlemi yapmak zorunda kaldığında, ortada farklı bir baz kalmayacağı için mukayese yapabilme imkânı da doğacak.Bu konuyu hatırlattığı için, Cemil Tarhan’a teşekkür ederim