Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ınG-20zirvesinde ABD Başkanı Barrack Obama ile görüşürken “Söz vermiştiniz, iki adet Predator gönderin” talebinde bulunduğu sırada dört adet Predator'un İncirlik'te olduğu ortaya çıktı.

Taraf, askerî bir yetkiliden, İncirlik'e getirilen Predatorların hikâyesine ve tutuldukları hangarın fotoğraflarına ulaştı. Alınan bilgiye göre Başbakan Erdoğan'ın Obama ile yaptığı görüşmeden yaklaşık 20 gün önce, 16 Ekim 2011'de iki adet MQ Predator, İncirlik Hava Üssü'ne ulaştı. 23 ekimde ise diğer iki Predator İncirlik'e geldi.

ABD, İncirlik'ten Türkiye'nin talebi üzerine Predatorları uçuracak ancak Türkiye'ye anlık (Real Time) görüntü vermeyecek. Türk personelin kontrol ünitesinde görev yapmasına izin vermeyecek. Ayrıca Predatoru, üçüncü ülkelere karşı kullanmayacağına yönelik de bir garanti getirilmedi.

ABD'den kumanda edilecek

İncirlik'e getirilen Predatorlar, tüm üniteleri monte edilerek, yer istasyonu, yer kontrol radarları dahil, uçuşa hazır durumda konuşlandırıldı. Predatorlar 180-200 km/saat gibi bir süratle uçuyor. Uçuş irtifasına bağlı olarak genelde 13 bin-14 bin feet yükseklikte 20-24 saat kalabiliyor. İncirlik'ten kalkacak predatorlar, Suriye sınırı boyunca uçarak Irak'a giriş yapacak. Irak'taki uçuşunu takiben aynı rotadan İncirlik'e geri dönecek.

İncirlik'teki Yer Kontrol Ünitesi'nde görevli ABD'li personel sadece Predatorun yerde rulesi ve kalkış işlemini gerçekleştirecek. Kalkışı takiben kumanda NEVADA/ABD'deki merkeze geçecek. Tüm uçuş boyunca Predatar uydu vasıtasıyla ABD'den kumanda edilecek. Predatorun elde ettiği görüntüler önce ABD'ye gönderilecek, ardından Ankara'daki ABD karargâhına (ODS), oradan da görüntüler filtrelendikten sonraGenelkurmayBaşkanlığı Karargâhı'na iletilecek. Predatorlerden hiçbir zaman canlı görüntü karargâha iletilmeyecek.

Türk radarları izleyemeyecek

Amerikadan gelen dört Predatorun diğer bir özelliği de radara yakalanmaması. İncirlik'ten kalkan bir Predator, Türk Hava Kuvvetlerine ait radarlar tarafından izlenemeyecek. Ayrıca ABD'deki uçuş kontrol istasyonunda herhangi bir Türk personeli olmayacağından, Predatorun kalkıştan itibaren normal rotasında uçup uçmadığı da takip edilemeyecek. Kalkıştan sonra normal rotasını terk edip, başka bölgelere, Türkiye içine, kritik bölgelere ya da Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait hedeflerin görüntülerine yöneldiği sırada bu durum asla fark edilemeyecek. Yani 23 Kasım 2011 tarihinden sonra Çankaya dahil tüm Türkiye ABD tarafından 24 saat canlı izlenebilir hale gelecek. Predatorların gelişmiş modelleri ayrıca havadan yere atılabilen bombalar taşıyabiliyor.

Askerin yanıt beklediği sorular

23 kasımda test uçuşu yapacak olan Predatorların komutası şimdiden tartışma konusu. Taraf'a konuşan askerî yetkililer, ABD'den yönlendirilecek olan insansız hava araçları ile ilgili şu sorulara yanıt bekliyor.

» Predatorların aktardığı görüntüler üçüncü bir ülkeyle paylaşılacak mı? Bu durum anlaşma metnine konuldu mu?

» ABD'ye ait İHA'ların imkân ve kabiliyetlerinin tam olarak neler olduğu bilinmekte mi?

» Orta ve uzun vadede ABD'ye ait predetorların Türkiye'ye satışı düşünülmekte mi? Hazırlanan anlaşma metninde bu durum belirtildi mi?

» Türkiye'nin ihtiyacı açık olarak ortaya konuldu mu?

» Predatorların uçuş rotaları kim tarafından belirlenecek?

» Rota boyu radarlar tarafından takip edilebilmesi için tüm uçuş boyu IFF sistemi açık olacak mı?

» Rota dışına çıkması durumunda, (Türkiye içine yönelmesi veya üçüncü bir ülkeden görüntü alması) predetorun düşürülmesi dahil tüm yetki Türkiye'de midir?

» Rota dışına çıkılması veya anlaşmada belirtilen hususların çiğnenmesi durumunda uçuşların durdurulması yetkisi hangi kurumdadır?

» Türkiye içindeki uçuş süresince İHA'nın görüntü alma sistemlerinin (faydalı yüklerin) kapalı tutulması anlaşma metnine konulmuş mudur?

» Predatorlar Türk hava sahasında görüntü alacak mıdır? Eğer alacaksa bu görüntüler nerede hangi şekilde saklanacaktır?

» Predatorların kumanda merkezinde ve görüntü aktardığı istasyonda yeteri kadar konusunda uzman Türk personel görevlendirilmiş midir?

» İncirlik Üssü dışında başka, acil iniş durumu dahil herhangi bir Hava Üssüne inişine müsaade verildi mi?

» Predatorların bakımları sırasında, konusunda uzman Türk personelin İncirlik'te görevlendirilmesi yapılacak mıdır? Her türlü faaliyetlerinde gözlemci personel bulunacak mıdır?

» Predatorların düşmesi durumunda doğacak zararların nasıl karşılanacağı açık olarak anlaşmada belirlenmiş midir?

» Predatorlar hangi tarihe kadar İncirlik Üssü'nde kalacaktır? Türkiye istediği zaman anlaşmayı sonlandıracak mıdır?

» Predetorlar İncirlik'ten kalkış iznini hangi kurumdan alacaktır?

» 24 saat havada predetor bulundurulacak mıdır?

» 23 Kasım 2011'de ilk test uçuşuna başlayacak olan Predatorlar test uçuşları esnasında görüntü kaydı yapacak mıdır? Bu kayıtlar hangi şekilde muhafaza edilecektir? ABD'de kayıtları tutacak mıdır?

TARAF / MEHMET BARANSU