Bu yeni gelişmeyle hanedanın 1924 sürgününden önce doğan 37 temsilcisi de hayata veda etmiş oldu. Diğer bir ifadeyle hanedandan sarayda doğan hiç kimse kalmadı.

36'sı erkek, 48'i kadın ve 60'ı çocuk toplam 155 kişi... Osmanlı hanedanı mensupları, Mart 1924'te İstanbul'dan meçhul bir yolculuğa çıktı. İki bin lira ve dönüşü olmayan bir pasaportla yurtlarından ayrıldı. Bu kişilerin mal varlıklarına el konulurken Türkiye'ye girmeleri ve transit geçmeleri de yasaklandı. Çeşitli Avrupa kentleri başta olmak üzere Ortadoğu ve İslam ülkelerinde yıllarca sürgünde kaldılar. Sürgün, hanedanın kadın mensupları için 28, erkekleri için 50 yıl devam etti. Kadınlara 1952'de, erkeklere de 1974'te Türkiye'ye dönebilme izni verildi. Bir kısmı döndü, bir kısmı yaşadıkları ülkelerde kaldı.

Türkiye bu hazin öyküyle yaşamaya alışmışken yaşları gittikçe ilerleyen hanedan mensupları da teker teker kaybedildi. Bu takvimin kopan son yaprağı ise 2004'te Türk vatandaşlığına kabul edilen ve New York'ta yaşayan Ertuğrul Osman Osmanoğlu oldu.

Osmanlı'da tahta geçme hakkı, imparatorluğun ilk yıllarında padişahın en büyük oğluna, sonraki dönemlerde ise hanedanın erkek soyundan gelen en yaşlı erkeğine tanınmıştı. 'Ekber' ve 'erşed' olarak tanımlanan en büyük ve aklı başında evlat kriteri daha önce teamül olarak uygulanmasına rağmen ilk kez yazılı olarak 1876 Anayasası'nda yer almıştı. Son 17 yıldır bu kurala dayanarak Osmanlı tahtının vârisi, Şehzade Osman Ertuğrul Efendi idi. Ertuğrul Osmanoğlu, hanedan reisliğini 1992'de Nice'te vefat eden Mehmet Orhan Osmanoğlu'ndan devralmıştı.

Eğer imparatorluk devam etseydi, 'Dördüncü Osman' ya da 'Birinci Ertuğrul' unvanı ile tahta geçecekti. Onun ölümüyle temsilcilik en yaşlı üye sıfatıyla Sultan Abdülmecid'in torunu İbrahim Tevfik Bey'in oğlu Osman Beyazid'e geçti. 1924 Paris doğumlu olan Beyazid, hanedanın yurtdışında doğan ilk temsilcileri arasında. Annesiyle babasının ayrılması üzerine ABD'ye giden Beyazid, New York'ta uzun yıllar değişik diller üzerine hizmet veren bir kütüphanede çalıştı. Beyazid'in temsilci olmasıyla saraylı üyeler de sona erdi. 37 temsilciden sonuncusu Ertuğrul Efendi'den önce de geçtiğimiz yıl Burhaneddin Cem hayatını kaybetmişti. Eğer hayatta kalsaydı 1920 İstanbul doğumlu olan Cem, yeni vâris olacaktı.

Saraydan tek kadın temsilci kaldı

Hanedanın yurtdışına giden 155 üyesi arasında bugün hayatta olan tek kadın, 1921 İstanbul doğumlu Fatma Neslişah Sultan. Onun dışındaki 41 saray mensubu yaşamını yitirdi. 1924'ten sonra doğan 19 sultanın da büyük kısmı yaşamını yurtdışında sürdürüyor.

Dedelerinin yanında yatacak

Böbrek ve solunum yetersizliği

sebebiyle önceki gün tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde vefat eden Ertuğrul Efendi'nin cenazesi Sultanahmet Camii'nden kaldırılacak. Öğle namazından sonra kılınacak cenaze namazının ardından da Divanyolu'nda bulunan Sultan İkinci Mahmud Türbesi'ne defnedilecek. Son saraylı, türbede dedeleri Sultan 2. Mahmud, Sultan Abdülaziz ve Sultan 2. Abdülhamid'in yanında yatacak. Türbede defin işlemi özel izinle yani Bakanlar Kurulu kararıyla yapılıyor.

ZAMAN