Müslüman kardeşlerine saygı göstermeli! Müslüman kardeşlerine saygı göstermek ve onlar için bir şeyler yapmak konusunda Vasile İbn Hattâb e'l-Kuraşi'nîn şöyle dediği rivayet edilmiştir: Peygamber (sav) Efendimiz'in mescîdde yalnız bulundukları sırada bir adam mescide girdi, onu gören Peygamber (sav) yerinden kımıldadı.

Bunun üzerine yanındakiler tarafından: "Ey Allah'ın elçisi! Yer geniş, denildi. Bunu işiten Peygamber (sav) Efendimiz: "Mü'minin hakkı vardır."  buyurdu.

Her durum ve pozisyonda doğruluktan ayrılmamalı

Davranıştan gözden geçirerek yanlışlar varsa düzeltmeye çalışıp doğruluktan ayrılmamak konusunda Urve'den nakledildiğine göre o şöyle anlatır: Süfyan ibn Abdillah e's-Sakafi Peygamber sallallahu aleyhi veselleme şöyle dedi:

"Bana İslâm'da öyle bir söz söyle ki, onu senden sonra hiç kimseye sormayayım. Sallallahu aleyhi vesellem Efendimiz de kendisine şu tavsiyede bulundu:

"Allah'a inandım de, sonra dosdoğru ol." [Müslim, Tirmizi, Nesai]

Müslüman, kardeşlerine şefkat göstermeli

Bu  konuda Ebû Saîd e'l-Hudrî şöyle anlatır: Bir ara Peygamber sallallahu aleyhi vesellem efendimizle birlikte bir yolculukta bulunuyorduk, ansızın Resûlullah sallallahu aleyhi vesellem'in huzuruna bineği üzerinde bir adam çıkageldi. Gözlerini sağa sola gezdiriyordu. Resulullah sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki:

"Kimin fazla bi-neği varsa bineği olmayana, kimin fazla azığı varsa azığı olmayana versin." [Müslim, Ebu Davud]

Ebû Saîd e'l-Hudrî der ki: Resulullah sallallahu aleyhi vesellem, bu şekilde malları art arda sıraladı, öyle ki fazlalıklarda hiç birimizin hakkı yok sanmıştık.

Kimsesizleri sevmeli ve yoksulları kollamalı

Kimsesizleri sevmek ve onları güzelce kollamak konusunda Abdullah İbn Amr'in rivayet ettiğine göre Resulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimiz şöyle buyurmuştur: "Allah Teâlâ'nın en sevdiği şey, kimsesizlerdir." Oradakiler dediler ki: "Ey Allah'ın elçisi onlar kimlerdir?"

Sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki: "Dinleriyle kaçanlardır. Kıyamet gününde onlar, Meryem oğlu İsâ aleyhisselâm'a gö-türüleceklerdir." [Tirmizi]

Yemeği arkadaşlardan sonra yemek!

Arkadaşlardan sonra yemek konusunda Ca'fer İbn Muhammed'in babasından rivayet ettiğine göre o şöyle der: Peygamber sallallahu aleyhi vesellem efendimiz bir toplulukla yemek yedikleri zaman en son yiyen kendileri olurlardı.

Dostların hatalarını affedebilmeli!

Dostların hatalarını affetmek, kusurlarını yüzlerine vurmamak ve günah işlediklerinde onlar için af dilemek konusunda Ebü'l-Ferec es-Sâiğ, Hüseyin İbn Sehl, Ahmed İbn Ömer er-Râzi, Ali İbn Salih kanalıyla İmran İbn Musa ed-Debili, babasının şöyle dediğini işitmiştir. Yusuf İbn Hüseyin Ebâ Yezid-i Bistâmi'ye gelerek: "Kiminle sohbet etmemi emredersin?" diye sordu. O da şöyle cevap verdi:

"Hastalandığın zaman seni kim ziyaret ediyor ve günah işlediğin zaman senin için kim tevbe ediyorsa onunla sohbet et."

[Not: Bu metin, Ebu Abdurrahman Es-Sülemi'nin 'Gençlik Ahlakı ve Fütüvvet' adlı kitabından derlenmiştir]

Malın kalıcı olanı elde tutulanı değil, Allah yolunda harcanılanıdır!

Resulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin bu görüşte olduğu konusunda Amr İbn Şürahbil'in Hz. Âişe (ra)'dan rivayet ettiğine göre o şöyle demiştir:

"Resulullah sallallahu aleyhi vesellem'e bir koyun hediye edildi, o da koyunu çevre-sindekilere bölüştürdü. Dedim ki: "Sadece boynu kaldı"

Bunun  üzerine buyurdu ki: "Her tarafı kaldı ancak boynu kalmadı."

Doğru sözlü ve emin olmalı

Doğru sözlülük ve emaneti yerine vermek konusunda yine Abdullah İbn Amr'ın rivayet ettiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi vesellem efendimiz şöyle buyurmuşlardır: "Dört şey vardır ki, bunlar sende olursa dünyadan kaybettiklerinin hiçbir önemi olmaz. Bunlar: Emaneti korumak, doğru sözlülük, güzel ahlâk ve helal lokmadır." [Müsned, Taberani]

Tevbeyi sürdürmek ve tevbede sebat etmek!

Tevbeyi sürdürmek ve tevbe edilen yanlışı tekrarlamama kararlılığı göstermek konusunda Mansur İbn Abdullah el Hirevi'den Ebu'l-Hüseyin el Müzeyyin'in şöyle dediğini İşittim:

"Tevbenin geçerliliği üç şeye bağlıdır. Bunlar: Geçmişten pişmanlık duymak, tevbe edilen yanlışa geri dönmeme konusunda azimli olmak ve işlenen günah yakından bilindiği ama yapılan tevbenin kabul mü edileceği yoksa yüzüne mi çarpılacağı kesin bilinmediği için bu yanlış hatırlandığında kalbin ürpermesidir.