Risale Haber-Tarihi bazı olaylar üzerinde yaptığı ilginç tahlil ve analizleriyle bilinen Araştırmacı-Yazar Mustafa Yakutcan, merhum Başbakan Adnan Menderes'in vefat yıldönümünde onu devirerek yerine geçen başta Cemal Gürsel olmak üzere o dönemde öne çıkan bazı isimlerin son günlerini kaderin cilvesi olarak yeni kitabında değerlendirdi.



Yakutcan, önümüzdeki aylarda çıkacak “Tesadüfe Yer Yok” kitabında genişçe yer verilen bu çalışmanın bir kısmını Risale Haber’le paylaştı.

İşte pek fark edilmeyen kader çizgilerindeki ilginç tevafuklar ve enteresan gerçekler…



Demokrasi şehidi olarak kabul edilen ve hâla halkın büyük bir kısmı tarafından unutulmayan Başbakanlardan merhum Adnan Menderes ve iki arkadaşının idam edilmelerinin üzerinde bugün tam 48 yıl geçti



Kararlar verenlerin sayısı ve ölüm günleri aynıydı...



1950-1960 yılları arasında Demokrat Parti Genel Başkanı olarak ülkemizin Başbakanlığını yapan Adnan Menderes (1899-1961), Türk Silahlı Kuvvetlerinin 27 Mayıs 1960’da yönetimi ele almasıyla tutuklanmıştı. Hükümet üyeleri ve Demokrat Partili siyasetçiler olmak üzere 592 sanık Yassıada’ya hapsedilmişti. TBMM'nin yetkilerinin, feshedilmesinin ardından, Anayasanın bazı maddeleri geçersiz sayılmıştı. Onun yerine 12 Haziran 1960’da Milli Birlik Komitesi (MBK) teşekkül ettirilerek tüm yetkileri eline almıştı. 38 üyeden oluşan MBK fiilen ülkeyi yönetmeye başlamıştı. Başına da Cemal Gürsel getirilmişti.



203 gün süren mahkeme, 38 kişilik kurul



Yassıada mahkemeleri 14 Ekim 1960’da başlamıştı. Yassıada duruşmalarında Başsavcı Ömer Altay Egesel, ülkenin 9. Başbakanı olarak görev yapan Adnan Menderes’in idamını istemişti (24 Ocak 1961). 19 dosyada toplanan davalar, zaman aşımı nedeniyle düşen “değirmen” davası dışında, Anayasa’yı ihlal davasıyla birleştirilmişti. 203 gün süren 287 duruşma sonunda Yüksek Soruşturma Kurulu DP’li sanıkların suçlarını açıklayarak verilen idam cezalarını 38 kişiden oluşan MBK karara bağlamışti.



Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan, 16 Eylül 1961 tarihinde İmralı adasında, Başbakan Adnan Menderes hakkında verilen idam kararı ise 17 Eylül 1961 Pazar günü öğleyin infaz edilmişti. Böylece cumhuriyet tarihinde ilk kez bir başbakan idam ediliyordu.



219 gün süren koma, 38 imzalı rapor



İhtilâlin yapıldığı sırada İzmir’de bulunan Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel Ankara’ya getirilerek girişimin lideri ilân edilmişti. Gürsel, 1961 Anayasası'nın hazırlanmasında önemli rol oynamıştı. Türkiye'nin dördüncü Cumhurbaşkanı olarak Köşk’e yerleşmişti.



Cemal Gürsel’in 1960’da hafif bir felçle başlayan hastalığı zamanla ilerlemişti. Cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmekte iken, 1966 yılında sol tarafına da felç inerek rahatsızlanmıştı. Bu sebeple 2 Şubat günü ABD Başkanı B. Johnson'un gönderdiği 'Mavi Kuş' adlı özel uçağı ile tedavi için Amerika'ya götürülmüştü. Washington kentindeki Walter Reed Hastanesinde tedavi altına alınırsa da 9 Şubatta kısmi felcin bütün vücuda yayılmasıyla komaya girmişti. 10 Şubatta, Gürsel’in durumunun umutsuz olduğu bir bildiriyle kamuoyuna duyurulur. Bakanlar Kurulu 24 Mart'ta toplanarak Gürsel'in Türkiye'ye getirilmesine karar verir. Anavatanında ölebilmesi için yine özel uçakla 26 Mart’ta yurda geri getirilerek tedavisine Askeri Tıp Akademisinde devam edilir. Rahatsızlığının devamı ve görevini yapamaması ve Başbakanlığın isteği üzerine Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde toplanan 37 kişilik 'Müşterek Sıhhi Kurul' iki rapor düzenler: "Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel görevine devam edemez. Vücut ölmüştür."


28 Mart 1966 günü, Anayasa uyarınca düzenlenen bu rapora dayanarak Cumhurbaşkanlığı görevi sona ermişti.



İlginçtir 26 Mart 1966 gün ve 2030-66 sayılı Müşterek Sağlık Kurulu Raporunda 38 imza bulunmaktadır !



Konuyla ilgili olarak dönemin Başbakan’ı Demirel daha sonraki yıllarda bir gazeteciye şu yorumu yapmaktan kendini alamaz ve şöyle der:

“İşin garipliğine bakın: Milli Birlik Komitesi 38 kişiden müteşekkildir. Gürsel’in raporu benim elime geldiğinde gördüm ki o da 38 imzalı... Yani merhum Gürsel’i Köşk’e çıkaran da 38 imzadır, indiren de 38 imza...” (28.5.2002/Milliyet/Can Dündar)



Org. Cemal Gürsel 219 gün komada kaldıktan sonra 14 Eylül 1966 tarihinde hayatını kaybetmiş, 18 Eylül Pazar günü de Devlet Mezarlığına törenle defnedilmişti.



38 yıl sonra aynı gün yakalayan ölüm



27 Mayıs ihtilâlini plânlayan çekirdek kadronun bir diğer önemli ve güçlü isimlerinden Hava Kuvvetleri eski komutanı “Bombala Tansel” lakaplı Emekli Orgeneral İrfan Tansel’di. 1960 ihtilaline karşı askeri darbe gecesi İnönü onun yatağında yatmıştı. 1964'teki Kıbrıs Harekatı'nda gençler "Bombala Tansel Bombala" diye sokağa dökülmüştü.



İhtilalden 6 ay sonra meydana gelen bir kazada, F-84 tipi savaş uçağı, Ankara Mürted’de düşmüş, otomatik pilotla atlamayı başaran uçağın pilotu Tansel kurtulmayı başarmıştı.



Ancak, Menderes’in idamından tam 38 yıl sonra Azrail’in pençesinden bu defa kurtulamamıştı. Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verildiği gün, yani 17 Eylül 1999 günü, kaderin garip cilvesiyle devirdiği eski Başbakan Adnan Menderes’in idam edilip, toprağa verildiği güne rastlıyordu !



Bir başka MBK üyesi ve Ankara Valisi General İrfan Baştuğ ise ihtilalden sonra 3. Zırhlı Piyade Taburu Komutanı Kurmay Binbaşı Şükran Özkaya ile beraber bulundukları araçla İstanbul’dan Ankara’ya dönerken meydana gelen trafik kazası sonucu Baştuğ ve şoförü hayatını kaybetmiş, Özkaya’da ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılmıştı. Takvimler 11 Eylül 1960 Pazar’ı gösteriyordu. Baştuğ ve şoförünün cenazesi 13 Eylül günü törenle toprağa verildi.



38 yıl sonra Batur’da Eylül ayında hayatını kaybetti


27 Mayıs sabahı, Eskişehir'de, Adnan Menderes ve Hasan Polatkan'ın yolunu kesen askerlerden biri de Muhsin Batur'du.

Menderes ve arkadaşlarının idamından 38 yıl sonra, 20 Eylül günü bypass ameliyatı olan 80 yaşındaki Batur, aniden ortaya çıkan solunum yetmezliğine bağlı komplikasyonlar nedeniyle tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı ve hafta sonu hayatını kaybetti. (25 Eylül 1999)