KOCAELİ (AA) - İBRAHİM AKTAŞ/ŞAHİN OKTAY - 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin merkez üssü Kocaeli'nin en fazla yıkım yaşanan Gölcük ve Derince ilçelerinde kentsel dönüşüm projeleriyle yapı stokları yenileniyor.

Gölcük'te, 17 Ağustos 1999'da saat 03.02'deki depremde 5 bin 383 kişi yaşamını yitirdi, 5 bin 252 kişi yaralandı. Depremde yaklaşık 12 bin 500 bağımsız mesken ve 3 bin civarında iş yerinin yıkıldığı ilçede, altyapı ve üstyapı ise tamamen tahrip oldu.

Zaman içinde yapılan yatırımlarla depremin izlerinin silindiği ilçede, kentsel dönüşüm projeleriyle de riskli yapıların modern konutlara dönüşümü sağlanıyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile Gölcük Belediyesinin ortaklaşa başlattığı "Merkez Kentsel Dönüşüm Projesi" kapsamında yapı stoku açısından riskli alan ilan edilen Merkez Mahallesi'nde 36 dönümlük alanda 321 daire, 248 iş yeri, 69 ofis ve 125 deponun yıkımı tamamlandı.

Proje kapsamında 10 blokta 360 daire, 407 iş yeri ve 985 araçlık 2 katlı otopark yapılarak yeni iş alanlarının ve kentleşme kültürünün daha da geliştirilmesi hedefleniyor.

- "Vatandaşlarımız da kentsel dönüşüme destek veriyor"

Gölcük Belediye Başkanı Ali Yıldırım Sezer, AA muhabirine, depremden sonra ilçenin küllerinden doğduğunu ve geleceğe umutla baktığını söyledi.

Depremde kendisinin de yakınlarını kaybettiği dile getiren Sezer, şöyle devam etti:

"Hayatını kaybedenler geriye gelmiyor ancak şehir tekrar eski günlerine kavuşabiliyor. Bu süre zarfında Gölcük'te önemli çalışmalar yapıldı. İlçenin farklı mahallelerinde kalıcı konutlar yapıldı. Gölcük'te şu an kentsel dönüşümle ilgili de çalışmalar başladı. 4 yıllık süre içinde Gölcük'te orta hasarlı olup onarım ve güçlendirilmesi yapılamayan ya da metruk haldeki 122 binayı yıktık. Gölcük'te bu süre içinde sanayide kentsel dönüşüm gerçekleştirildi. Şirinköy Mahallesi'ndeki Sivritepe TOKİ Konutları yapıldı ve Denizevler Mahallesi buraya taşındı."

Sezer, Merkez Mahallesi'nde yapılan yerinde kentsel dönüşüm projesiyle ilçenin yeni bir görünüme kavuşacağını ifade ederek, 17 Ağustos 1999'dan sonra yıkılan bir şehrin devlet ve milletin el birliğiyle yeniden ayağa kalktığını kaydetti.

İlçede, deprem sonrası az hasarlı olup güçlendirilen ya da depremi yaşamakla birlikte hasarsız olan binaların olduğunu belirten Sezer, "Şahsi kanaatimiz; bu binalara yönelik de yine kentsel dönüşüm çalışmalarının yapılması yönünde. Hukuki anlamda onarım ve güçlendirilmesi yapılan binaların-aradan geçen 24 yıl var-yeniden meydana gelebilecek depremde ne şekilde reaksiyon göstereceklerini bilemiyoruz. Kentsel dönüşüm alanında yapmış olduğumuz görüşmelerde vatandaşlarımızla yüzde 99 anlaşma sağlanarak çalışmalar tamamlandı. Dolayısıyla vatandaşlarımızın da kentsel dönüşüme destek verdiklerini söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.

Sezer, şehir merkezlerinde kentsel dönüşüm yapmanın zorluklarına değinerek, bunlardan birinin de özellikle ticari faaliyetlere devam edilmesi olduğunu anlattı.

Bu sürecin vatandaşların verdiği destekle yürüdüğüne işaret eden Sezer, "Burada kentsel dönüşüm çalışmalarında yıkım esnasında bazı binaların çok kolay bir şekilde yıkıldığını gördük ki bunlar orta hasarları güçlendirmesi yapılan ya da az hasarlı olan binalardı. Dolayısıyla bu binaların yenilenmesi şehir açısından büyük önem taşıyor." dedi.

Sezer, Gölcük'teki insanların büyük çoğunluğunun yeni yapılan binalarda oturduğunu aktararak, özellikle Gölcük merkezde D-130 kara yolunun kenarında eski binaların olduğunu söyledi.

Bunlarla ilgili çalışma yapılması gerektiğini dile getiren Sezer, "Kentsel dönüşümde olduğu gibi büyük bir alanın ada şeklinde yenilenmesi, aynı zamanda şehrin modern bir görünüme kavuşmasını da sağlıyor. Hem yapı stoku yenilenmiş oluyor hem de bu alanda 1000 araçlık bir otoparkın yapılması, bir yandan da trafik yoğunluğunun azaltılmasına katkı sağlayacak. Kentsel dönüşüm, ticari anlamda da şehrin çekim merkezi olmasına katkı sağlayacaktır." şeklinde konuştu.

Sezer, deprem sonrası birçok insanın ilçeyi terk ettiğini ancak yapılan yatırımlarla ilçe nüfusunun 180 binin üzerine çıktığını belirterek, nüfus artışına bağlı ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanmasına yönelik yürütülen çalışmalardan bahsetti.

- "Eski yapıların dönüşmesiyle ilçenin cazibesi artacak"

Marmara Depremi'nin merkez üssü Gölcük'ten sonra en fazla yıkım ve kaybın yaşandığı Derince'de de kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor.

Derince'de 17 Ağustos 1999'daki deprem felaketinde 1349 kişi yaşamını yitirirken, yaklaşık 3 bin 800 konut ve 868 iş yeri yıkıldı ya da ağır hasar gördü. Hasar tespiti yapılan 1924 ağır ve orta hasarlı binanın 1812'si yıkılarak veya güçlendirme yapılarak yenilendi.

Bina yaş ortalaması 30 olan ilçede mevcut konut stokunun yüzde 60'ını 17 Ağustos 1999'dan önce inşa edilen binalar oluşturuyor. İlçede depremden kalma ağır hasarlı 1 bina bulunuyor.

Derince Belediyesi öncülüğünde Yenikent Mahallesi'ndeki Araptepe mevkisinde 2020'de kentsel dönüşüm projesi başlatıldı. 2022'de tamamlanan proje kapsamında 47 hak sahibine konutları teslim edildi.

İlçenin en eski ve merkezi yerleşim yeri olan Deniz Mahallesi'nde ise 30 dönümlük alanda kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor.

Derince Belediye Başkanı Zeki Aygün, 17 Ağustos 1999'daki depremde ilçede yıkılan yaklaşık 750 binada 3 bin 800 konutun yer aldığını belirterek, konut alanlarında 5-6 kat olan imar izninin depremden sonra 3'e düşürüldüğünü kaydetti.

Aygün, ilçede şu an 17 bin bina bulunduğunu ve bunlardan 10 bininin deprem öncesi inşa edilen binalar olduğu bilgisini vererek, "1999'daki depremden bu yana yaklaşık 6 bin 850 konut yenilendi. Derince'de şu an bina yaş ortalaması 30 olarak görünüyor ancak kentsel yenileme sonrasında bu daha da düşecektir." diye konuştu.

Marmara Depremi'ndeki acıların tekrar yaşanmaması için ilçede başlattıkları kentsel dönüşüm çalışmalarının sürdüğünü vurgulayan Aygün, şöyle devam etti:

"Yenikent Mahallesi'ndeki Araptepe mevkisinde 30 dönümlük alan 2017 yılında riskli alan ilan edildi. 428 dairesi olan bir kentsel dönüşüm projesini başarıyla gerçekleştirdik. 47 hak sahibi bulunan alanda yüzde 100 uzlaşma oranı yakalandı. 2020'de inşaat çalışmaları başlayan alanda, hak sahiplerine 2022 yılında tapuları teslim edildi. Şu anda 47 hak sahibi evlerinde oturuyor."

Aygün, şu anda ilçenin en eski ve merkezi bölgesi olan Deniz Mahallesi'nde 30 dönüm alanda 242 daire ve 217 hak sahibi için dönüşüm çalışması yaptıklarını vurgulayarak, "Vatandaşlarımızın yüzde 95'iyle anlaşma sağladık ve kira ödemeleri başladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve TOKİ üzerinden projeler gerçekleştiriyoruz. Yıkılacak 3 bina kaldı. İnşallah 2-3 ay içinde temelleri atmayı planlıyoruz." ifadelerini kullandı.

Deniz Mahallesi'nde diğer etap için de fizibilite çalışmasını tamamladıklarını, vatandaşların müracaat etmesi halinde o kısımları da kentsel dönüşüme hazırlayabileceklerini belirten Aygün, vatandaşın onayı olmadan dönüşüm yapmalarının mümkün olmadığını vurguladı.

Aygün, Derince'nin sahiliyle dağlarıyla köyleriyle güzel bir ilçe olduğunu dile getirerek, eski yapıların da dönüşmesiyle ilçenin cazibesinin daha artacağını ve çekim merkezi haline geleceğini sözlerine ekledi.