Kanser'den sonra diabete de iyi geliyor
Peygamber Efendimiz (S.A.V) bir Hadis-i Şeriflerinde, "Size çörek otunu önemle tavsiye ederim. Şüphesiz ki onda ölüm dışında her derde devâ vardır."
"Size çörek otunu önemle tavsiye ederim. Şüphesiz ki onda ölüm dışında her derde devâ vardır."
buyurmuşlardır. Âlemlerin Efendisi (S.A.V), bu sözüyle günümüz bilimine ışık tutmuş ve 1400 sene sonra, bu sözün taşıdığı önem bilim adamlarının yaptığı çalışmalar neticesinde ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalarda çörek otunun kanser, diabet, astım, enfeksiyon, romatizmal ve kalp ile ilgili hastalıklarda tedavi edici ve önleyici rolü olduğu tespit edilmiştir.
Yazımızın ilk bölümünde çörek otunun kanser tedavisi ve kanserin önlenmesinde ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik; bu bölümde de diabeti tedavi edici ve önleyici etkileri üzerinde duracağız.
Diabet, vücudun yeterli miktarda insülin üretemediği veya insüline yeterli miktarda cevap veremediği durumlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. İnsülin, pankreas tarafından üretilen ve vücudumuzdaki enerji gereksinimi için hücrelere glukoz (şeker) alınımını sağlayan hormondur.
Diabet, glukozun kanda yükselmesine ve bunun sonucunda başta kalp, göz, sinir sistemi, damar ve böbreklerle ilgili olmak üzere birçok organ da ciddi komplikasyonların oluşmasına neden olur. 2000 yılı itibariyle dünyada yaklaşık 171 milyon diabet hastası olduğu tahmin edilmektedir. Bu kadar yaygın ve önemli olan bir hastalığın önlenmesi veya oluştuğunda tedavi edilmesi çok önemlidir.
Yapılan çalışmalarda çörek otunun ve çörek otundan elde edilen etken maddelerin kan şekerini düşürdüğü tespit edilmiş ve diabete bağlı gelişerek insan hayatını olumsuz yönde etkileyen nöropati (sinirlerin hasar görmesi), nefropati (böbrek hasarı) ve hiperlpidemi (kanda yağ ve kolesterol yüksekliği) gibi durumları da tedavi ettiği gösterilmiştir.
Yapılan bir araştırmada, deney fareleri diabet oluşturulduktan sonra çörek otundan elde edilmiş olan thymoquinone maddesi ile 4 hafta süreyle beslenmişler ve bu süre sonunda diabetik farelerin kan şekeri düzeyinin anlamlı derecede düştüğü tespit edilmiştir. Bu olayın mekanızmasına yönelik yapılan deneylerde de Thymoquinone'un karaciğerde glukoz üretimini azalttığı gösterilmiştir. [1]
Yine başka bir çalışmada, diabetik deney hayvanlarında Thymoquinone'un hiperglisemiyi (kan şekeri yüksekliği) ve hipoinsülinemiyi (insülin azlığı) önlediği tespit edilmiştir. Bu olayın mekanizması araştırılmış ve Thymoquinone'un hücresel düzeyde protein kinaz gibi değişik molekülleri baskılayarak etkisini gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak da Thymoquinone'un diabeti önleyici etkisi özellikle vurgulanmıştır. [2]
Bir diğer çalışmada da çörek otu yağının diabetik farelerde herhangi bir yan etkiye neden olmadan kan şekerini önemli düzeyde düşürdüğü gösterilmiştir. [3] Başka bir çalışmada ise çörek otunun pankreasdan insülin salgısını arttırarak kan şekeri düzeyini düşürdüğü gösterilmiştir. [4]
Çörek otunun kan şekeri regülasyonuna olan etkisini araştıran bir çalışmada, deney hayvanları bir grup 4 hafta süreyle çörek otu ile diğer grup ise normal diyetle beslenmiş; sonuç olarak çörek otuyla beslenen grubun günlük besin tüketiminin %25 oranında azaldığı, yani iştahı azalttığı; ayrıca çörek otunun karaciğer hücrelerinin insüline olan hassasiyetini arttırdığı, kan trigliserit düzeyini azalttığı ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL-kolesterol düzeyini arttırdığı tespit edilmiştir [5].
Burada, iştah azaltıcı etkisi, kan şekeri ve kan yağ seviyelerini düzenleyici etkisi özellikle günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi olan obezite ve bu sorundan kurtulmak isteyenler için çok dikkat çekicidir.
Yapılan bir çalışmada, çörek otunun etken maddesi olan Thymoquinone'un enerji metabolizması üzerine etkisi araştırılmış ve çalışmanın sonucunda 4 haftalık Thymoquinone tedavisi sonrasında kan şekeri, kolesterol ve trigliserid düzeylerinin önemli derecede düştüğü, insülin düzeyinin de yükseldiği tespit edilmiştir.
Ayrıca, kan hücrelerinde enerji metabolizması ile ilgili enzimlerin aktivitesini arttırdığı gösterilmiştir. [6] Bir diğer çalışmada, 45 gün boyunca Thymoquinone ile beslenen diabetik deney farelerinde kan şekeri kontrolünün sağlandığı ve HbA1c (diabetin uzun dönem göstergesi) değerlerinin önemli ölçüde düştüğü gözlenmiştir. Ayrıca, karaciğer enzimlerinde de olumlu değişikliklere neden olmuştur [7]
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi, diabet hastalığının vücutta birçok organa zararlı etkileri mevcuttur. Çörek otunun diabete bağlı bu olumsuzluklara etkileri de araştırılmış ve 2009 yılında Pharmacology isimli bilimsel dergide yayınlanan makalede, çörek otu yağının ve Thymoquinon'un diabetik ratlarda (deney fareleri) diabetin kalp ve beyin üzerine olan olumsuz etkilerini düzelttiği ve kalp ve sinir sistemini koruduğu anlatılmıştır. [8]
Çörek otunun böbrekler üzerine olan etkisini araştıran bir çalışmada, diabet oluşturulan deney hayvanlarının bir grubu 12 hafta boyunca çörek otundan elde edilmiş olan Thymoquinone ile ağız yoluyla beslenmiş, diğer grup ta normal diyetle beslenmiş. 12 hafta sonunda her iki gruptaki deney hayvanlarının böbrekleri patolojik olarak incelenmiş ve Thymoquinone ile beslenen deneklerde normal diyetle beslenenlere göre böbreklerin çok önemli derecede hem morfolojik olarak hem de fonksiyonel olarak düzeldiği gösterilmiştir.
Çalışmanın sonunda da Thymoquinone un diabetik nefropatide (diabete bağlı böbrek hasarı) potansiyel bir tedavi olacağı belirtilmiştir. [9]
Bunun yanında, çörek otunun sinir hücrelerine olan etkilerini inceleyen bir çalışmada, diabet oluşturulan deney hayvanlarının bir grubu çörek otu ile diğer grup ise normal diyetle beslenmiş ve 12 hafta sonunda siyatik sinirlerinden örnek alınarak incelemeler yapılmış.
Normal diyetle beslenen grupta diabete bağlı sinir hasarı oluştuğu gözlenirken çörek otuyla beslenen grupta sinirlerdeki hasarın en aza indiği ve sinir hücrelerinin yapısal özelliklerinin düzeldiği gösterilmiştir. Çalışmanın sonunda da diabete bağlı periferik nöropatinin (sinir hasarı) tedavisinde çörek otunun çok faydalı olduğu ve gerekli çalışmaların yapılması gerektiği vurgulanmıştır. [10]
Gestasyonel diabet (gebelerde görülen diabet), hem diabetik anne hem de doğacak bebek için oldukça olumsuz etkilere neden olmaktadır. Annede zor doğuma neden olmakta, bebekte ise gelişme geriliği, genetik bozukluklar, organ malformasyonları ortaya çıkmaktadır.
Çörek otunun diabetik gebelerde ve bebeklerindeki etkilerini araştıran bir çalışmada, diabetik gebe deney hayvanlarından bir grup Thymoquinone ile diğer grup ise normal diyet ile beslenmiş; normal diyet grubunda yapılan incelemede anne karnındaki yavruda malformasyon oluşma riskinin yüksek olduğu, ancak Thymoquinone ile beslenen grupta bu riskin önemli derecede azaldığı gösterilmiştir.
Thymoquinone'un anne karnındaki bebeğin gelişimine katkıda bulunduğu ve diabete bağlı vücutta oluşan zararlı maddeleri temizlediği ve organ gelişim bozukluklarını önlediği vurgulanmıştır. [11]
Sonuç olarak, yapılan çalışmalar çörek otunun diabet tedavisinde önemli bir yeri olduğu ve diabete bağlı diğer organlarda gelişebilecek olumsuz etkileri de ortadan kaldırabileceğini göstermiştir. Bu da Peygamber Efendimiz (s.a.v)'in 1400 sene önce söyledikleri sözün tecellisinden başka bir şey değildir. Referanslar
1. Fararh KM, Shimizu Y, Shiina T, Nikami H, Ghanem MM, Takewaki T. Thymoquinone reduces hepatic glucose production in diabetic hamsters. Res Vet Sci. 2005 Dec;79(3):219-23.
2. El-Mahmoudy A, Shimizu Y, Shiina T, Matsuyama H, El-Sayed M, Takewaki T. Successful abrogation by thymoquinone against induction of diabetes mellitus with streptozotocin via nitric oxide inhibitory mechanism. Int Immunopharmacol. 2005 Jan;5(1):195-207.
3. El-Dakhakhny M, Mady N, Lembert N, Ammon HP. The hypoglycemic effect of Nigella sativa oil is mediated by extrapancreatic actions. Planta Med. 2002 May;68(5):465-6.
4. Rchid H, Chevassus H, Nmila R, Guiral C, Petit P, Chokaïri M, Sauvaire Y. Nigella sativa seed extracts enhance glucose-induced insulin release from rat-isolated Langerhans islets. Fundamental & Clinical Pharmacology. 2004; 18(5):525-529
5. Le PM, Benhaddou-Andaloussi A, Elimadi A, Settaf A, Cherrah Y, Haddad P.The petroleum ether extract of Nigella sativa exerts lipid-lowering and insulin-sensitizing actions in the rat. Journal of Ethnopharmacology. 2004; 94( 2-3): 251-259.
6. Fararh KM, Ibrahim AK, Elsonosy YA. Thymoquinone enhances the activities of enzymes related to energy metabolism in peripheral leukocytes of diabetic rats. Res Vet Sci. 2009 Nov 19. [Epub ahead of print]
7. Pari L, Sankaranarayanan C. Beneficial effects of thymoquinone on hepatic key enzymes in streptozotocin-nicotinamide induced diabetic rats. Life Sci. 2009 Dec 16;85(23-26):830-4.
8. Hamdy NM, Taha RA.Effects of Nigella sativa oil and thymoquinone on oxidative stress and neuropathy in streptozotocin-induced diabetic rats. Pharmacology. 2009;84(3):127-34.
9. Kanter M. Protective effects of thymoquinone on streptozotocin-induced diabetic nephropathy. J Mol Histol. 2009 Apr;40(2):107-15.
10. Al-Enazi MM. Effect of thymoquinone on malformations and oxidative stress-induced diabetic mice. Pak J Biol Sci. 2007 Sep 15;10(18):3115-9.
11. Kanter M. Effects of Nigella sativa and its major constituent, thymoquinone on sciatic nerves in experimental diabetic neuropathy. Neurochem Res. 2008 Jan;33(1):87-96. Epub 2007 Aug 23.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.