Kitapta, o dönem kiliselerde İzmir’in yakılmasının bir dini zorunluluk olduğuna ilişkin vaazlar verildiğine dair bulgular var. İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina ve Kent Arşivi (APİKAM), İzmir yangını ile ilgili iddialar karşısında, elindeki tüm belge ve fotoğraflardan oluşan bir kitap yayınlamaya hazırlanıyor. Kitapta Mustafa Kemal Atatürk’ün, İsmet İnönü’nün ve Birinci Ordu Komutanı Ferik Nureddin’in Genelkurmay arşivinden alınan yazışmaları ve yangına ilişkin resmi bildirimleri de yer alacak. Kitapta ayrıca, o dönemin Batılı gazetecilerinin yorumları, haberleri, fotoğraflar, raporlar ve tanıklıklara da yer verilecek.

'YAKIN' DİYE NUTUK VERİYOR

Hazırlık çalışmaları devam eden kitabın mayıs ayında yayımlanması bekleniyor. Kitap İngilizceye de çevrilecek. APİKAM tarafından Genelkurmay Arşivi’nden alınan İzmir yangını ile ilgili 28 Eylül 1922’de Mustafa Kemal Atatürk’ün yazdığı mektup şöyle: "Kiliselerde Hristostomos’un (İzmir Metropoliti) vermiş olduğu nutuklar -ki İslamlar tarafından işitilmişti- İzmir’i yakmak bir vazife-i diniye olarak tebliğ edilmiş bulunuyordu. Harik (yangın) bu teşkilat tarafından vücuda getirilmiştir. Bunu müeyyed (destekleyen) birçok şuhud (şahitler) ve vesaik (belgeler) vardır. Askerlerimiz hariki söndürmek için bütün mevcudiyetleriyle çalışmışlardır." İZMİR (Bugün)

Kiliseden ateş açıldı

Birinci Ordu Komutanı Ferik Nureddin’in yangınla ilgili anı anına Başkumandanlık'a verdiği raporlarından bir bölümde de çarpıcı tespitler yer alıyor. Ferik Nureddin'in tespitleri şöyle: “Ermeni Mahallesi’nde Suzan Sokağı’nda zuhur eden yangın itfaiyenin muavenetiyle bastırılmışken, muhterik hane civarında sıra ile birçok evlerden yangın zuhur etmiş ve bu harikin (yangının) Ermeniler tarafından ika edildiği anlaşılmıştır. ılk yangın bastırıldığı esnada Ermeni kilisesinden tüfek ve bomba ateşi yapılmıştır. Harikin itfasına çalışılmaktadır."

İzmir halkı linç etti

Rum din adamı Hristostomos Kalafatis, I. Dünya Savaşı'ndan sonra İzmir'in Yunan işgali altında bulunduğu dönemde İzmir Metropoliti'ydi. Türk ordusunun Yunan işgaline son vermek üzere şehre girmesinden sonra halk tarafından linç edilerek öldürüldü. 4 Kasım 1992'de Rum Ortodoks Kilisesi tarafından aziz mertebesine yükseltildi.