Özel Yetkili Mahkemelerle ilgili düzenleme çalışmaları son aşamaya geldi. AİHM’in kararları ışığında ve şikayetler göz önüne alınarak yapılan çalışmada CMK 250 ve 251. maddelerde önemli değişikliklere gidiliyor. Soruşturma alanları, soruşturma konuları ve yetkilerde kısıtlamalara gidilecek. Yapılacak değişiklikten Ergenekon ve KCK davaları etkilenmeyecek.

Çalışmaları Müsteşar Ala yönetiyor

CMK 250’yle Yetkili Mahkemeler’le (ÖYM) ilgili Başbakan Erdoğan’ın verdiği talimat üzerine Başbakanlık Müsteşarı Efgan Ala başkanlığında süren çalışmalar son aşamaya geldi. Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay ve Bekir Bozdağ’ın da yakından takip ettiği çalışmalarda ÖYM’lerin yetkilerine önemli düzenlemeler getiriliyor. AİHM kararları ve Adalet Bakanlığı’na gelen şikayetler göz önüne alınarak yapılan çalışmalarda, ÖYM’lerin yetki alanlarının daraltılması kararlaştırıldı.

ÖYM’ler silahlı örgüte bakacak

Özel Yetkili Mahkemelerin görev alanlarının masaya yatırıldığı toplantılarda beş temel alan belirlendi. CMK 250 kapsamında, “Organize biçimde uyuşturucu üretimi ve satışı” , “Cebir ve tehdit içeren çıkar amaçlı organize suçlar”, “Terör suçları” “Anayasal düzene karşı işlenen suçlar” ve “Casusluk suçları” olmak üzere 5 temel alanda soruşturma yetkisinin teke indirilmesi kararlaştırıldı. ÖYM’ler sadece “silahlı terör örgütü suçu”na bakacak şekilde yeniden düzenleniyor.

Uyuşturucuda belirsizlik var

Organize suç örgütleri, çıkar amaçlı suç örgütleri, çeteler, anayasal düzene karşı işlenen suçlara yeni sisteme göre ÖYM’ler bakamayacak. Ancak narkotik suçlar konusunda görüş ayrılığı yaşanıyor. Türkiye’nin yıllarda narkotik suçlarla mücadelede dünya lideri haline gelmesi nedeniyle bu suçlarla mücadelenin ÖYM’ler eliyle yürütülmesi konusu netleştirilemedi. Mafyayla mücadelede için Organize Suçlarla Mücadele yetkisinin de ÖYM’lerde kalması görüşü ise kabul görmedi.

İzin düzenlemesine gerek yok

Üst düzey bürokratlar ve belediye görevlileriyle ilgili izin düzenlemesine ise gerek görülmedi. Organize ve Çıkar Amaçlı Suç Örgütlerini yargılama yetkisinin ÖYM’lerden alınmasıyla izin şartının otomatik olarak devreye gireceği, ekstra bir düzenlemeye gerek olmadığı belirtiliyor. Çünkü şu uygulamada olan yasalara göre şuan ÖYM’ler dışındaki bütün mahkemelerde izin şartı fiilen uygulanıyor.

28 Şubat, Uludere ve Yazıcıoğlu ÖYM dışı

Düzenlemenin yürüyen davaları etkilememesi için öngörülen formül ise geçici madde. Halen devam eden Ergenekon, Balyoz, KCK gibi ana davaların ÖYM’lerde kalması için iddianamesi kabul edilmiş ve davası açılmış dosyaların ÖYM’lerde görülmeye devam edilmesi yönünde geçici bir madde Genel Kurul görüşmeleri sırasında 3. Yargı Paketi’ne eklenecek. Hassas yürütülmesi için Başbakan Erdoğan’ın da uyarıda bulunduğu 28 Şubat ise hazırlık soruşturması aşamasında olduğu için Özel Yetkili Savcı’dan alınacak.

Soruşturmalara yeni savcı

Ankara Cumhuriyet Başsavcısı’nın görevlendireceği bir Cumhuriyet Savcısı 28 Şubat soruşturmasını yürütmeye devam edecek. Aynı şekildeki Uludere soruşturması ve BBP’nin merhum lideri Muhsin Yazıcıoğlu’nun hayatını kaybettiği helikopter kazasıyla ilgili soruşturma da Özel Yetkili Savcılardan alınacak. Tutuklu sanıkların bulunduğu 28 Şubat ve Muhsin Yazıcıoğlu soruşturmalarında, tahliyelerin ardından savcılık yargılamanın devam edebilmesi için izin isteyecek.

Ankara’ya anayasal suç mahkemesi

Özel Yetkili Mahkemelerin alanından çıkan suçlarda soruşturma ve delil toplama yöntemleri de değişiyor. Teknik takip, iletişimin tespiti, delillere el koyma ve kısıtlamalar getirme yetkileri değişecek. İletişimin tespiti ve teknik takip zorlaşacak. Avukatların delillere ulaşması ise kolaylaşacak. Birkaç ile birden bakan ve bölgesel niteliği olan Özel Yetkili Mahkemelerin bu nitelikleri de değiştirilecek. Suçun işlendiği mahalde yargılanması öncelikli hale gelecek. Özellikle soruşturma ve dava aşamasında yargılamanın suçun işlendiği mahalde sürdürülmesi sağlanacak.

Darbe davalarına bakacak

ÖYM’lerden alınacak suçlara 81 ildeki mahkemeler bakacak ancak Anayasal Düzene Karşı suçlara Türkiye’de tek mahkemenin bakması kararlaştırıldı. Ankara’da yetkilendirilecek bir Ağır Ceza Mahkemesi, Türkiye genelinde işlenen Anayasal Düzene karşı işlenmiş suçların yargılanacağı tek yer olacak. 12 Eylül davası gibi sanıkların “Anayasal düzeni değiştirmeye teşebbüs” suçlarına Ankara’da kurulacak olan yeni mahkeme bakacak.

Değişiklik yürüyen davaları etkilemeyecek

AK Parti’nin hukukçu kurmayları, CMK 250. Maddede yapılacak bir değişikliğin halen devam eden Ergenekon, Balyoz gibi davaları etkilemeyeceğini, CMK’daki düzenlemenin ardından yargılamaların aynen devam edeceğini belirtti. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Zelkif Kazdal belli kesimler tarafından kamuoyunda “AK Parti darbecileri kurtarıyor” gibi yanlış bir algı oluşturulmaya çalışıldığını ifade ederek “Şu an devam eden davalar hiçbir şekilde bu değişiklik olsa da etkilenmeyecek. Değişmesi tartışılan şey usul kanunu, yargılamanın usulü. Suç işleyen yargılanacak ve cezasını elbette alacaktır. Suçların cezaları TCK’da belirlenmiştir. Bu cezalarda herhangi bir değişiklik düşünülmüyor” diye konuştu. “Hukuk düzeninde özel yetkiye sahip mahkemeye yer olamaz” diyen Kazdal, mahkeme ve savcılardaki “özel yetki” tanımlamasının, soruşturma aşamasında sıkıntıya yol açabildiğini vurguladı.

Zaten yargılamalar bitmek üzere

“ÖYM’ler üzerinden demokrasi ve hukuk devleti üretmek bizim aydınımıza mahsus” diyen Kazdal şu mesajları verdi: “DGM’leri kaldırmak nasıl demokratik bir adım ise yeni yapılacak düzenleme de aynı nitelikte demokratik bir adım olacaktır. DGM’lere karşı duruş argümanları ile ÖYM’lere ilişkin argümanlar aynıdır. O zaman demokrasi naraları atanlara ne oldu? Türkiye’nin tam demokrasi ve gerçek bir hukuk devleti olması adına atılacak adımlara konjönktürel nedenlerle karşı durmak ülkenin geleceğinin emanet edildiği biz siyasilere yakışmaz. Darbecileri, vesayetçileri af diye bir durum söz konusu bile değildir. Şu an devam eden davalar hiçbir şekilde bu değişiklik olsa da etkilenmeyecektir. Yargılamalar bitmek üzere zaten.”

AK Parti Genel Sekreteri Haluk İpek de TCK’da bir değişiklik olsa mevcut davaları sanık lehine etkileyeceğini ancak CMK’da düşünüldüğü gibi yargılama usulüne ilişkin bir değişikliğin sanık lehine değil, düzenlemede öngörüldüğü haliyle geçerli olacağını söyledi. İpek “geçici madde” ile, devam eden davaların değişiklikten etkilenmemesinin hukuken mümkün olduğunu söyledi. Mevcut yargılamaları medya üzerinden takip ettiklerine vurgu yapan İpek, “Basından okuduğumuz kadarını biliyoruz. Ama medyada sürekli bir sonuç çıkartılıyor” dedi.

YAKUP BULUT-STAR