İSTANBUL (AA) - HÜSEYİN KUL - İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB), karayolları kenarındaki duvarları süsleyen ve aynı zamanda emisyonla gürültü bariyeri işlevi gören dikey bahçeleri söktüğü bazı yerlerin yaklaşık 1 senedir boş kalması uzmanların ve vatandaşların tepkisine neden oldu.

Şehir genelinde karayolları kenarında bulunan dikey bahçeler, yaklaşık 1 yıl önce bakım bedelleri yüksek olduğu gerekçesiyle İBB tarafından sökülmeye başlandı.

Çiçeklerin yerine "Konuşan Duvarlar Projesi" kapsamında grafiti çalışması yapılacağını duyuran, ilk çalışmasını da Kadıköy-Üsküdar bağlantı yolunun Fikirtepe mevkisinde yapan İBB, daha sonra herhangi bir yerde bunları devam ettirmedi.

Anadolu Yakası'nda Altunizade'de, Avrupa Yakası'nda ise D-100 kara yolunda Ayvansaray, Edirnekapı, Topkapı ve Merter'e kadar olan güzergahta sökülen dikey bahçelerin yerine ise bugüne kadar herhangi bir şey yapılmadığı belirlendi.

Bunun üzerinden tam 1 yıl geçmesine rağmen duvarlarda sökülen alanın boyalı halinin, sulama hortumlarının ve çakılı duran çivilerin olduğu görüldü.

- "Hayırcılık yerine çözümcülük noktasından gidilebilirdi"

Daha önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarlığının yanı sıra Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Çevre Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcılığı, İBB Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlığı görevlerinde de bulunan Çevre Mühendisi Prof. Dr. Mustafa Öztürk, dikey bahçelerin kaldırılması ve yerine bir şey yapılmamasına ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Kentte dikey bahçelerin yapılmasının ana sebeplerinden birisinin şehrin yeşil dokusunu artırmak olduğunu ifade eden Öztürk, bu bahçelerin trafikte özellikle yolculuk esnasında insanların stresini ve sinirini yumuşattığını belirtti.

Dikey bahçelerin ayrıca araçların egzozundan salınan kirleticileri absorbe ettiğini, dünyanın çoğu yerinde bunun uygulandığını anlatan Öztürk, "Avrupa'da, Paris'te, Amerika'da, İngiltere'nin çoğu şehrinde bunlar uygulanıyor. Şehir bölgelerinde bunlar ağırlıkla uygulanıyor. Hatta bazıları bunu, sanat galerisi halinde takdim ediyor. İnsanlar oraya müze gibi geliyor ve ziyaret ediyor. Değişik bitki türleri var." dedi.

İBB'de yönetimin değiştiğini anımsatan Öztürk, "Maalesef bizim ülkemizde eskiden yapılanları biraz daha iyileştirme yerine 'Yıkalım, başka bir işlem yapalım' mantığı var. Böyle olunca da dikey bahçeler sökülmeye başlandı ve bu sökülen dikey bahçelerin bulunduğu 1-2 tane yere resimler, şekiller koyuldu. Ben bunların cansız, ölü olduğunu, bunları canlandıracak bir yapıya dönüştürülmesi gerektiğini belirten bir yazı yazdım." diye konuştu.

Ekonomik olmaması ve işletme maliyetinin yüksekliği nedeniyle dikey bahçelerinin söküldüğünün İBB tarafından söylendiğini aktaran Öztürk, şöyle devam etti:

"Belki şuna bakabilirlerdi: İşletme maliyeti yüksek ama ben bunun işletme maliyetini nasıl sürdürülebilir, daha ekonomik hale getiririm? Bazı bitki türlerini daha uzun ömürlü hale nasıl getirebilirim? Bunun bir araştırması yapılabilirdi. Hayırcılık yerine çözümcülük noktasından gidilebilirdi. Birincisi bu. İkincisi, madem sökmeye karar verdiniz. O zaman sökmeye karar vermeden, sökmeden önce neler yapacağınızı, çıplak bırakacağınız betonun üzerine ne tür bir bitkilendirme yapacağınızı ortaya koymanız yararlı, doğru olurdu. Doğru olan da buydu ama şimdi çoğu sökülen dikey bahçe bölgelerine bakıyoruz ki bunların çirkin, görsel kirlilik oluşturan alanlar olarak hala durduğunu görüyoruz. Bunun da planlama yapılmadan böyle söküldüğünü görüyoruz."

Avrupa, Amerika ve özellikle Çin'de çoğu sokakta sarmaşıklandırma denilen bitkilendirme türünün yapıldığını dile getiren Öztürk, Türkiye'de YTÜ'nün Yıldız'daki binasının da tamamen sarmaşıklı olduğunu söyledi.

Dikey bahçelerin sökülmesi nedeniyle şu anda boş olan duvarlara ekonomik, pratik ve kolay olması açısından sarmaşıklandırma yapılabileceğinin altını çizen Öztürk, böylece şehrin ekolojik dengesini sağlayarak daha yeşil alanlar oluşturulabileceğini, yaşanabilir hale getirilebileceğini fakat şu ana kadar yapılmadığını, bir an önce bu geçişin sağlanması gerektiğini vurguladı.

- "Daha iyi planlama yapılarak, daha ekonomik, daha pratik çözümler üretilebilirdi"

Prof. Dr. Mustafa Öztürk, buradaki temel olayın plansız bir çalışma yapılması olduğunun altını çizerek, "Yani sadece düne karşı bir alerjinin olduğu. Bunun yerine tekrar tekrar ediyorum, daha iyi planlama yapılarak, daha ekonomik, daha pratik çözümler üretilebilirdi, üretilmeliydi de o çirkin görüntüye son verebilirlerdi. Bir yıldan fazla oldu dikey bahçeler söküleli. Hemen sonrasında bunlar dikilseydi o görsel kirliliği bugün görmezdiniz." değerlendirmesini yaptı.

Duvarların boş durmasının belediye yönetimi açısından sağlıklı ve sürdürülebilir bir yönetim mantığının oluşturulmadığı anlamına geldiğini anlatan Öztürk, hızlı bir şekilde kentin yeşillendirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Esnaf Aziz Girgin, bakımını zor denilerek dikey bahçelerinin söküldüğünü ve işin kolayına kaçıldığını söyledi.

Eskiden yoldan geçerken dikey bahçeleri gördüğünü, çok güzel bir ambiyans olduğunu ve hoşuna gittiğini anlatan Girgin, şu anda duvarların kötü görüntüsü olduğunu belirtti.

Endüstri Mühendisi Mehmet Ali Bozan, duvarların eski haline benzer şekilde daha rengarenk olması gerektiğini ifade etti.

Daha önceleri burada yemyeşil bir görüntü oluştuğunu dile getiren Bozan, "Trafikte beklerken insanın biraz daha ruhu açılıyordu fakat şu anda peyzaj anlamında çok iyi durumda olduğunu söyleyemem. Çiçekler yok, gri duvarlar insanın içini biraz daraltıyor." dedi.

- "Belediye buraya güzel bir görüntü yapsın, hiçbir şey yapmıyorlar bari bunu yapsın"

İşletmeci Emir Akgün ise eskiden güzel bir görüntü olduğunu, şu anda duvarların kötü göründüğünü belirterek, belediyenin bu işi yapamadığını söyledi.

Edirnekapı'ya yazık olduğunu anlatan Akgün, "Buradan belediyelere sesleniyorum: Yaz geldi, insanlar dışarıda güzel manzaralar görmek ister ama şu anda herhangi bir olumlu bir şey yok Edirnekapı'da. Belediye buraya güzel bir görüntü yapsın, hiçbir şey yapmıyorlar bari bunu yapsın." ifadelerini kullandı.

Ev hanımı Ceylan Yoldaş da Edirnekapı'daki şehitliğin oradaki duvarlarda eskiden görsel olarak dikey bahçelerin daha güzel durduğunu, bölgedeki şehitliğin belli olduğunu dile getirdi.

- "Çiçeklerin geri getirilmesi gerekiyor"

Yoldan geçerken insanların bunun hoşuna gittiğine, kendisinin de dikey bahçeleri sık sık fotoğrafladığına değinen Yoldaş, "Şimdiki hali daha sade. Metrobüsle gelip giderken bile çiçeklerden şehitlikte olduğumu anlıyordum ama şu an o bile fark edilmiyor. Çiçeklerin geri getirilmesi ve daha da güzelleştirilmesi gerekiyor. Şehitlik burası sonuçta. Buranın onurlandırılması, şereflendirilmesi lazım. Burası değerli bir yer." diye konuştu.

Bazı vatandaşlar da duvarların eskiden daha iyi durumda olduğunu, şimdikinin ise güzel gözükmediğini ifade etti.

İBB, bakım maliyetlerinin yüksek olması ve su israfı nedeniyle dikey duvar bahçelerinin kaldırılacağını, ilk önce yerlerine maliyeti daha düşük olan grafiti daha sonra ise sarmaşık yapılacağını duyurmuştu.