Son yıllarda emlak satışlarında görülen hızlı artış ve Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulunun gayrimenkul incelemelerinde ortaya çıkarılan yüksek vergi kaçağı, Gelir İdaresini, geniş kapsamlı bir sektör incelemesine yöneltti.

Çalışma kapsamında, bütün bankalardan konut kredisi kullandırdıkları kişi ve kuruluşların listeleri istendi. Bankalardan gelmeye başlayan kredi listeleri de, Veri Ambarı'na yüklenmeye başlandı.

Bu çalışmayla vergi kimlik numarası bilgileri kullanılarak, kimin, kimden konut aldığı tespit edilecek ve bunlar da listelenecek.

Tapu kayıtları kanalıyla, konut satıcılarının satış bilgilerine de ulaşılacak ve kime, ne zaman ve kaç adet satış yapıldığı belirlenecek. Bunların tapudaki satış tutarlarının da dökümü alınacak.

Bu arada konut sektöründe faaliyet gösteren müteahhitler ve diğer yükümlülerin, son dönemdeki vergi beyanları da çıkarılacak.

Bütün bu çalışmaların ardından alış ve satış bilgileri ile beyan edilen tutarlar karşılaştırılacak. Aynı şekilde, konut kredisi kullanılan bir emlakta, alınan krediyle beyan edilen satış tutarının uyumlu olup olmadığına bakılacak. Bu şekilde müteahhitlerin satış beyanlarının doğru olup olmadığı ortaya çıkarılacak.

DENETİM ELEMANLARI YERİNDE İNCELEME YAPACAK
Gelir İdaresi Başkanlığı Vergi İstihbarat Merkezi'ndeki bilgilerden de yararlanılacak bu çalışmada, bütün bilgilerin derlenmesinden sonra analiz çalışmalarına geçilecek. Risk analizi olarak adlandırılan bu çalışmadan sonra beyanı ile satış rakamları tutarsızlık gösteren mükelleflerin listesi hazırlanacak. Bu listeler Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar aracılığıyla vergi denetim birimlerine ulaştırılacak.

Denetim elemanları da, listelerde yer alan firmalar ve kişiler nezdinde, vergi incelemesi başlatacak.

Gelir İdaresi Başkanlığının emlak sektörüyle ilgili bir diğer çalışması da, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden alınan bilgiler kullanılarak gerçekleştirilecek. Bu çalışmada da, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün gayrimenkul alım-satım ve ipotek bilgileri analize tabi tutulacak. Veri Ambarındaki diğer bilgilerden de yararlanılacak bu çalışmada, gayrimenkul sahiplerinin ev ve işyerlerinden elde ettikleri kira gelirlerini beyan edip etmediği de sorgulanacak.

Söz konusu çalışmayla gayrimenkul piyasasında değer artış kazancı, veraset ve intikal vergisi ile katma değer vergisi yönünden riskli mükellefler de tespit edilecek. Daha sonra da, bu mükelleflerin üzerine gidilerek, yol açtıkları vergi kaçağının tahsili yoluna gidilecek.

SON 5 YILDA 6,5 MİLYONA YAKIN EMLAK SATILDI
Öte yandan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, ülkemizde son 5 yılda 6 milyon 357 bin 823 adet gayrimenkul satıldı. Emlak piyasasının en hareketli olduğu yıllar da 2004, 2005 ve 2003 olarak sıralandı.

2004 yılında, gayrimenkul satışlarında bir önceki yıla göre yüzde 19,52'lik bir artış meydana gelirken, artış oranı 2005 yılında yüzde 12,01, 2003 yılında ise yüzde 10,15 olarak ölçüldü.

Son 5 yılda, emlak sektöründe gerçekleşen satışların tapudaki değeri ise 159 milyar 818 milyon 733 bin YTL olarak belirlendi. Bu dönemdeki konut ipoteği işlem sayısında da adeta patlama yaşandı. 2003 yılında 14 bin 374 olan işlem adedi, 2007 yılında 232 bin 233'e yükseldi. 2003-2007 döneminde konut ipoteğinde toplam işlem sayısı da 730 bin 544 oldu.

Konut ipoteklerinin parasal değeri de 84 milyar 577 milyon 385 bin YTL'yi buldu.

Bu yılın ilk çeyreğinde ise tapudaki emlak satış adedi 351 bin 42, bunların tapuya beyan edilen satış değeri de 13 milyar 893 milyon 775 bin YTL olarak saptandı. Ocak-Mart dönemindeki konut ipoteği adı altında 89 bin 438 işlem gerçekleştirilirken, konut ipoteklerinin parasal hacmi 12 milyar 471 milyon 164 bin YTL şeklinde beyan edildi.

KONUT KREDİLERİ
Bu arada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, 2003 yılı sonunda 786 milyon YTL olan konut kredilerinin toplam miktarı, 2004 yılı sonunda 2 milyar 631 milyon YTL'ye, 2005 yılı sonunda da 12 milyar 407 milyon YTL'ye çıktı.

Söz konusu tutar 2006 yılı sonunda 23 milyar 377 milyon YTL'ye, 2007 yılı sonunda ise 32 milyar 448 milyon YTL'ye yükseldi.