2009 krizinin etkileri bankaların elindeki gayrimenkulleri iki yılda yüzde 109 artırdı. Yasal işlemlerin uzun sürdüğünü belirten ekonomistler, borcunu ödeyemeyenlerin mallarının bankalara yeni geçtiğini söyledi.

En büyük artış ise son iki aylık dönemde yaşandı. 2010 yılında 3 bin 285 olan satılık gayrimenkul sayısı 2011'de yüzde 27 artışla 4 bin 183'e, 2012'nin Mart ayında ise yüzde 67 artışla 6 bin 891'e çıktı. Bankaların elindeki satılık gayrimenkullerin artış nedeni yükselen faizler, bankaların yılsonu bilanço kapatma telaşı, eski gayrimenkullerin satılamaması ve kriz döneminden kalan gayrimenkullerin hukuki açıdan işlemlerinin yeni tamamlanıp bankaya geçmesi olarak özetendi. Bankacılar satılık gayrimenkullerin icralık mallar olmadığına dikkat çekerek bu malların borcunu ödeyemeyenlerin teminat olarak bıraktığı gayrimenkuller olduğunu, dolayısıyla borcunu ödeyemeyenlerin mallarının artık tamamen bankalara geçtiğini söylediler.

Bankacılar da dertli

Takipteki krediler oranının 2009'un son çeyreğinde zirve yaptığını belirten TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Fatih Tosun, yaşanan ekonomik krizlerin yasal işlemler ve prosedür nedeniyle bankalara yansımasının bir yıl sonraya denk geldiğini söyledi. Bu nedenle 2010 yılı ve 2011 yılının ilk 2 çeyreğinde yasal takipten sonra bankaların mülkiyetine geçen gayrimenkullerin sayılarında çok büyük artışlar olduğuna dikkat çeken Tosun, "Portföyünde gayrimenkul bulunduran bankalar da bu durumdan muzdarip. Çünkü gerek bankaların ellerindeki gayrimenkulün yönetimi için kurulan organizasyonun maliyeti, gerek gayrimenkullerin emlak vergisi, bina sigortası ve aidatları gibi giderler bankalar için sorun oluşturuyor" bilgisini verdi.

BDDK'dan destek istendi

BDDK'nın bu konuda bir çalışma yapması gerektiğine de değinen Fatih Tosun, "Altyapısı iyi oluşturulmuş bir düzenlemeye ihtiyaç var. Örneğin bankalara gayrimenkullerin piyasa değerinin yüzde 25 altında satma yetkisi verilmesi ile kredi teminatından ellerinde kalan gayrimenkulleri eritmede kolaylık sağlayabilir" dedi.

En çok ev teminat gösterildi

Bankaların borca karşılık el koydukları gayrimenkullerin dağılımına baktığımızda da ilginç sonuçlar ortaya çıktı. 6 bin 891 gayrimenkulün yüzde 60'ına denk gelen 4 bin 152 adet gayrimenkul daire, villa ve müstakil evden oluşuyor. Toplam kalem içinde el konulan işyeri sayısı binde 9'luk oranla 648, el konulan tarla bağ ve bağçe sayısı yüzde 16'lık oranla 1090 ve el konulan arsa sayısı da yüzde 15'lik oranla 1001 olarak bankaların internet sitelerinde yer alıyor.

Yıllardır satılamayanlar var

Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında bankaların ellerinde bulunan gayrimenkullerin satılamadığı da dikkat çekti. 2011 yılı satılık gayrimenkul listesinde yer alan birçok gayrimenkul geçen yıl ve ondan önceki yıl da bankaların listesinde yer aldı.

Takipte büyükşehirler başı çekiyor

Bankaların el koydukları gayrimenkullerin Türkiye genelinde dağılımına baktığımızda da en fazla icralık gayrimenkul sayısının İstanbul'da olduğu gözleniyor. İstanbul'u Ankara, İzmir ve Antalya izliyor. İşyeri hacizlerinde de İstanbul başı çekiyor.

Hacizli fabrika sayısı azaldı

Geçmiş yıllarla kıyaslandığında hacizli fabrika sayısında ise azalma olduğu dikkat çekiyor. 2010 yılında 77 olan hacizli fabrikaların yüzde 41'inin satıldığı son iki yıl içinde yeni fabrikaya ise el konulmadığı gözleniyor. Ankara, Şanlıurfa, Afyon ve İzmir'de el konulan birden fazla fabrika bulunuyor. Bu illeri Çorum, Kayseri, Yozgat ve Çankırı izliyor.

27 bin liraya ev, 10 bin liraya arsa

Bankaların ilan ettikleri satılık gayrimenkuller arasında çok uygun fiyatlarla ev, işyeri ve arsa bulmak mümkün. İstanbul Pendik'te 27 bin liraya 2+1 ev ilanı bulunuyor. Arsalarda ise rakamlar çok daha cazip. Bankaların elden çıkarmak istediği arsalar arasında 10 bin liraya kadar arsa bulunuyor. Gayrimenkullerin fiyatları bulundukları bölge ve büyüklüklerine göre değişkenlik gösteriyor. Ancak icralık malların takibi ve bankalarla vatandaşı uzlaştırma görevi üstlenen Avukat Fahri Sadıkoğlu, hacizli mal alımları konusunda çok iyi araştırma yapılması gerektiği konusunda alıcıları uyarıyor.

Nazmi Durbakayım: Teknik Yapı Holding Yönetim Kurulu Başkanı

Devir hesap devri

Sürekli artan konut fiyatları, değişen banka kredi faiz oranları ve her şeyden önemlisi hesap kitap yapmadan borca girmek maalesef icralık malların sayısını artırıyor. Bu tip istenmeyen durumların yaşanmaması için atalarımız "ayağını yorganına göre uzat" şeklinde çok güzel bir söz söylemiş. Biz bunu müşterilerimize sürekli hatırlatıyoruz. Bütçeniz ve ihtiyacınız doğrultusundaki bir eve sahip olmak en ekonomik satın alma şekli. Daire alırken altına girdiğiniz mali yükün altında ezilmektense, hedefinizdeki ideal eve adım adım gitmek en doğru yoldur.

Uğur Dumankaya: Dumankaya Holding Yönetim Kurulu Üyesi

Martta talep artar

Bankalar da gayrimenkullerin sayısının artmasını istemezler. Hesapların ve planların doğru yapılması en önemli kural diye düşünüyorum. Bankaların ellinde bulunan satılık gayrimenkullerin iyi lokasyonda olanları hemen satılıyor. Son dönemlerde ekonomide yaşanan soğutma çabaları nedeniyle konut alıcıları beklemeyi tercih etti. Bundan bankalarda olumsuz etkilenmiş olabilir. Ancak bu aydan sonra sektörde yeniden bir canlanma bekliyorum. Gayrimenkulde oluşacak talep bankaların satılık gayrimenkul stokunu da eritecektir.

Yıllar itibariyle Kredi kullanan kişi sayısı toplamı

2009 Aralık: 761.910

2010 Aralık: 1.389.651

2011 Eylül: 2.662.550

BUGÜN GAZETESİ