Maliye Bakanlığının 29 Temmuz'da yayımlanan ''Gelir Vergisi Genel Tebliği'' çerçevesinde, ay başından itibaren kira gelirlerinin tahsilinde yeni bir dönem başlayacak.

1 Kasım'dan geçerli olacak tebliğ uyarınca, konutlarda, her bir konut için aylık 500 YTL ve üzerinde kira geliri elde edenlerin, iş yerlerinde de iş yerini kiraya verenler ile kiracıların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerinin, banka veya Posta Müdürlüğü (PTT) tarafından düzenlenen belgelerle belgelenmesi (tevsik) zorunlu olacak.

Banka ya da PTT Genel Müdürlüğü aracı kılınmak suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılarak yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont ya da hesap bildirim cetveli düzenlendiğinden, bu belgeler de tevsik edici belge kabul edilecek. Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamda olacak.

Her bir konut için 500 YTL'nin altında kalan aylık kira gelirleri ile mahkeme ve icra yoluyla yapılan konut ve iş yeri kira geliri tahsilatları bu kapsamda değerlendirilmeyecek.

-ELDEN KİRAYA CEZA-

Kiralarla ilgili zorunluluklara uymayan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabına 1.490 YTL'den, ikinci sınıf tüccarlara, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenlere 680 YTL'den ve bunların dışında kalanlara 320 YTL'den az olmamak üzere, her bir işlem için, işleme konu tutarın yüzde 5'i oranında ceza uygulanacak.

Cezalarda, 2009 ve sonraki yıllara ilişkin olarak da bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacak.

-UYGULAMA NASIL OLACAK ?-

Bu arada AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Gelir İdaresi Başkanlığı ile vergi dairesi başkanlıkları ve vergi dairelerine, uygulamaya ilişkin çok sayıda soru yöneltiliyor.

Sorular, birden fazla kişinin hissedar olduğu konutlarda nasıl bir yol izleneceği, gurbetçilerin nasıl hareket edeceği ve kira kontratını 3. bir şahsın yaptığı gayrimenkuller için kim adına hesap açılacağı konularında yoğunlaşıyor.

Gelir İdaresine bu çerçevede gelen sorular ile maliyecilerin bunlara verdiği yanıtlardan bazıları şöyle:

-İşyerini aylık 400 YTL'ye kiralayan mülk sahibi de uygulama kapsamında bulunacak mı?

Evet. İşyeri aylık kira bedellerinde tutara bakılmaksızın kiralar, banka veya Posta İdaresince düzenlenecek belgelerle tevsik edilecek. Konut kiralarında ise zorunluluk 500 YTL ve üzerindeki kiralar için geçerli olacak.

-2 konuttan birisinin aylık kirası 500 YTL, diğeri 300 YTL ise nasıl işlem yapılacak?

Düzenlemede her bir konutun aylık kira tahsilatının belgelendirilmesinde 500 YTL ve üzerindeki kiralar baz alınacak. Bu nedenle, aylık kirası 500 YTL olan konut için banka ya da PTT ile ödeme şartı aranacak. Diğer konut için bu zorunluluk olmayacak. Dolayısıyla 4 ayrı konutun her birini aylık 400 YTL'den kiraya veren bir kişinin toplam kira geliri 1.600 YTL de olsa, Tebliğ hükümleri bu kişiyi kapsamayacak.

-KİRA, MÜLK SAHİBİNİN HESABINA YATACAK-

-Kira kontratı, vekaleten 3. bir şahıs tarafından düzenlenmişse ne yapılacak?

Kontratı mülk sahibi dışında bir isim imzalamış olabilir. Ancak gayrimenkul sermaye iradının beyanından mülk sahibi sorumludur. Bu nedenle, kontrat, başka bir kişi tarafından düzenlense de, kira, mülk sahibinin hesabına yatırılacak.

-1 adet konutu olan A kişisi, konutunu 1 Ekim 2008'de aylık 600 YTL'den kiraya veriyor. 3 aylık kira tutarı, 2008 için öngörülen 2.400 YTL'lik istisna haddinin altında kalıyor. Bu kişi de, kira bedelini banka veya PTT belgesiyle tevsik edecek mi?

Evet. Konut kira geliri ayda 500 YTL ve üstündeyse, yıllık istisna tutarının altında kalsa bile banka ya da PTT ile ödenecek.

-15 Ekim 2008 tarihinde aylık 500 YTL'den kiraya verilen bir konutun 1 yıllık kira tutarı peşin olarak alınıyorsa ne olacak?

Uygulama 1 Kasım'da başlayacağı için bu tarihten önce peşin tahsil edilen kiralar için söz konusu zorunluluk bulunmayacak.

-BAĞ VE BAHÇELERİN KİRALANMASI-

-Tarla, bağ, bahçe ve çiftlik kiralanması sonucu ödenen aylık kira bedellerinin banka veya PTT aracılığıyla ödenmesi zorunlu mu?

Vergi Usul Kanununa göre, tarla, bağ, bahçe ve çiftlikler de işyeri olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle, bu tür yerlerin kira gelirleri, tutara bakılmaksızın banka ya da posta idarelerince belgelenecek.

-Tapuda 2 hissedar adına kayıtlı bir konutun aylık kirası 500 YTL veya daha üstündeyse ne olacak?

Gayrimenkul sermaye iradlarında mükellef esas alınıyor. Bu durumdaki bir konutta tek hissedara 250 YTL de düşse, bu konutun kirası da banka ya da PTT aracılığıyla gönderilecek. Bu durumda kiracılar, 2 ayrı havale ücreti ödememek için, hissedarların ortak hesabına ya da birinin hesabına kirayı yatırabilecek.

-CEZAYI KİM ÖDEYECEK?-

-Uygulamaya aykırı hareket edilmesi halinde ceza kimden tahsil edilecek?

1 Kasım 2008 tarihinden itibaren her bir işlem için 500 YTL ve üzerindeki konut kira gelirinin banka ya da Posta İdaresi aracılığıyla tahsil edilmemesi halinde, cezayı konut sahipleri ödeyecek. Herhangi bir limit olmaksızın işyeri kirasının aynı yolla ödenmemesi halinde ise özel usulsüzlük cezasının muhatabı kiraya verenler ile kiracılar olacak.

Örneğin 1.000 YTL'ye kiraya verilen bir konut için ev sahibinden, uygulamaya aykırı her işlem için 320 YTL ceza kesilecek. İşyerlerinde 1. sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabına yine her bir işlem için en az 1.490 YTL, basit usule tabi mükelleflere de 680 YTL özel usulsüzlük cezası uygulanacak.

-HAVALE ÜCRETİ VE MASRAFLAR DÜŞÜNDÜRÜYOR-

Öte yandan Maliye Bakanlığı, uygulamanın banka ve PTT havale ücreti ve masrafları yönünden sıkıntı yaratabileceğini düşünüyor.

Bunun için Bankalar Birliğine daha önce ''Uygulama kapsamında kiracılara bir kolaylık sağlanabilir mi'' şeklinde başvuru yapan Maliye, bankaların kira ödemeleri konusunda adımlar atmasını bekliyor.

Bir bankanın ''Kira hesabı açtırıp, otomatik ödeme talimatı verin, biz de kirayı havale ücreti almadan, ev sahibine otomatik gönderelim'' şeklinde bir kampanya düzenlediğine işaret eden bir Maliye yetkilisi, diğer bankaların da bu tür uygulamalar yapması halinde sorun yaşanmayacağını belirtti.

Edinilen bilgiye göre, bankalar, 3. kişiler hesabına yatırılan 500 YTL ve üzerindeki paralardan genellikle 25-26 YTL dolayında havale ücreti alıyor. Bu tutar, bazı bankalarda 40 YTL'ye kadar çıkıyor. İnternetten EFT'de 1 YTL, ATM'lerle yapılan havalelerde de 2 ile 3 YTL dolayında bir masraf ödeniyor.

PTT ise 500 ile 1.000 YTL arasındaki havaleleri 10 YTL, 1.001 YTL ile 5.000 YTL arasındaki havaleleri 14 YTL, 5.001 ile 10.000 YTL arası havaleleri de 17 YTL ücrete tabi tutuyor.

-KAYIT DIŞI KİRALAR KAYDA GİRECEK-

Bu arada günümüzde kiraların bir bölümü bankalar kanalıyla ödeniyor. Maliye, uygulamayla kirayı elden alan ve vergisini ödemeyen gayrimenkul sahiplerine ulaşmayı hedefliyor.

Uygulama çerçevesinde yıl sonundan bankalar ve Posta İşletmesinden kira ödeme listeleri Veri Ambarına yüklenecek. Diğer bilgiler de kullanılarak, kira geliri elde edip de, beyanda bulunmayanlar ortaya çıkarılacak.