DİYARBAKIR (AA) - AHMET KAPLAN - Diyarbakır'da GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi (UTAEM) tarafından 15 yıl süren çalışmalarda 2 bin farklı kapari genotipi arasından ıslah edilen çeşit, "Diyar 2017" ismiyle tescillenerek Tarım ve Orman Bakanlığının Milli Çeşit Listesi'ne kaydedildi.

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne (TAGEM) bağlı GAPUTAEM, kurulduğu 1962 yılından bu yana yaptığı çalışmalarla hem bölge hem de ülke tarımına ivme kazandırdı.

Buğday, arpa, kırmızı mercimek, nohut, pamuk, çeltik ve yem ile tıbbi ve aromatik bitkiler başta olmak üzere bugüne kadar 55 çeşidi ıslah eden merkez, çiftçinin yüksek verim elde etmesine ve sanayicinin de yüksek kaliteye ulaşmasına katkı sağladı.

Merkez, özellikle gıda, tıp, kozmetik, yem ve boya sanayisinde kullanılan, A, D, C ve E vitaminleri ile protein açısından da zengin olan kapari bitkisinin kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla hazırladığı proje kapsamında, Türkiye genelinde yaklaşık 2 bin farklı kapari genotipi topladı.

Uzmanlar tarafından yaklaşık 15 yıl süren çalışmalar neticesinde ıslah edilen çeşit, Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğünce "Diyar 2017" ismiyle tescillenerek Bakanlığın "Milli Çeşit Listesi"nde yerini aldı.

- "Bu çalışma arkadaşlarımızın yaklaşık 15 yılını aldı"

Merkez Müdürü Mehdi Sümerli, AA muhabirine, TAGEM'e bağlı merkezlerinin büyük bir tarımsal potansiyele sahip Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kalkınması, çiftçilerin gelirinin artırılması ve tarımsal sorunların çözümü için 62 yıldır çalışma yürüttüğünü söyledi.

Merkezlerinde 11 farklı ürün grubunda 55 çeşit ürünün tescil sürecini tamamladıklarını belirten Sümerli, bunların içinde tıbbı aromatik ve boya bitkileri olarak 3 çeşidin bulunduğunu kaydetti.

Kapari bitkisiyle ilgili çok fazla çalışma olmadığından bu süreçte çok az literatüre ulaşıldığını dile getiren Sümerli, tescilli bir çeşide de rastlanmadığını vurguladı.

Sümerli, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'de bir ilk olduğunu söyleyebiliriz. Bizim çeşidimiz şu anda Türkiye'de tek tescilli çeşit. Bu çalışma arkadaşlarımızın yaklaşık 15 yılını aldı. Son yıllarda popülaritesi artan kapari bitkisi bilimsel çalışma yapılması zor bir bitki. Zoru başardık. Türkiye'de tescilli tek kapari çeşidine sahip merkeziz. Bu konuda da çalışmalarımız devam ediyor. Fide ve bilgi konusunda bir talep olursa hem çiftçilerimize hem de üreticilerimize yardımcı olmaya hazırız."

Sümerli, çalımsı, dikenli ve çok yıllı bir bitki olan kaparinin yaklaşık 200 sene yaşayabildiğini ve köklerinin 40-45 metre derine inebildiğini belirterek, bölgede özellikle yaz mevsiminde bütün otlar kurumasına rağmen kaparinin yeşil kalabilen, kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğunu ifade etti.

Kaparinin gıda sektöründe daha çok turşu olarak tüketildiğini, bazen de kurutularak salata ve pizzalarda kullanıldığını anlatan Sümerli, bitkinin gıda, yem, kozmetik, tıp ve boya sektörünün yanı sıra erozyona karşı kullanıldığını belirtti.

Sümerli, şunları kaydetti:

"Yakın zamanda yurt dışında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) projelerini yürüten bir ekip geldi. (Kapari) Afrika kıtasındaki kırsal bölgelerde ailelerin geçimlerini sağlayabilecek bir bitki şeklinde değerlendirmek istiyorlardı. Fide talepleri oldu. Arkadaşlarımız şu anda görüşme halinde. İleride böyle bir talep olursa değerlendirilebilir. Çalışmalarımızı yerinde gördüler."

- "Kapari tarımı gelecek vadediyor"

Merkezin tıbbı ve aromatik bölümünde ziraat mühendisi olarak görev yapan, aynı zamanda kapari bitkisini tescil ettiren Dr. Fethullah Tekin de geliştirdikleri çeşit için Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne başvurduklarını, merkezden gelen uzman ekiplerin 2 yıl boyunca gerçekleştirdikleri kontroller sonucu ürünü tescil ettiğini söyledi.

"Milli Çeşit Listesi'nde kapari çeşidimiz var. Kapari alanında bu Türkiye'de ilk ve tektir." diyen Tekin, kapari bitkisinin kullanımı ve yararları bakımından az bir kesimin bilgi sahibi olduğuna, bu nedenle doğadaki potansiyelin talebi karşılayabildiğine işaret etti.

Gelecekte bu bitkinin içindeki cevherin farkına varılmasıyla tüketimin daha da artacağını, doğadaki potansiyelin ihtiyacı karşılamayacak seviyeye geleceğini dile getiren Tekin, "Çiftçi bunun tarımına geçecektir. Bu anlamda kapari tarımı gelecek vadediyor." dedi.