Her gün on binlerce insan internet ya da gazetede, galeri veya otomobil pazarlarında ikinci el otomobil arıyor. Rakamlar net olmamakla birlikte yılda 2 milyondan fazla ikinci el araç el değiştiriyor. Yani ikinci el pazarı, satılan toplam yeni otomobil sayısının üç katına ulaşıyor. Bu oran sadece Türkiye'de değil, Almanya, ABD gibi ülkelerde de aynı hatta daha yüksek. Genellikle ilk otomobilini alanlar ya da otomobile çok yüksek meblağ bağlamak istemeyenler için, kullanılmış otomobil önemli bir alternatif. Dahası yeni otomobil yerine birkaç yaşında bir otomobil tercih edildiğinde aynı bedel karşılığında daha büyük, daha lüks kullanılmış bir otomobil alınabiliyor. Örneğin, 25 bin TL'ye ancak küçük motorlu küçük bir yeni otomobil alınabilirken aynı fiyata 5-6 yaşında bir aile otomobiline ulaşılabiliyor.

En ciddi sorun güven

Ne var ki, ikinci el otomobil pazarında ciddi bir 'güven' sorunu yaşanıyor. Her ne kadar son yıllarda kullanılmış araçların gerek kaza gerekse servis geçmişleri istendiği zaman kolayca elde edilebiliyor olsa da belli alışkanlıklar kolayca terk edilemiyor. Birçok otomobil müşterisi yola ikinci el bir araç almak için çıkarken karşılaştığı birkaç olumsuz durum karşısında tedirgin olup borçlanarak sıfır kilometre bir araç almaya yöneliyor. Bazen gereksiz bir şekilde borç yükü altına girmiş oluyor. İkinci el otomobillerin değerini oluşturan birçok etken var, bazıları gerçekten doğru bazıları ise eski alışkanlıklardan kalma. Aracın karoserinden parça değişmesi halinde değerinin düşmesi gerektiği düşüncesi bu eski alışkanlıklardan biri. Bazen araç üzerindeki asıl sorunların görülmesini de önleyebiliyor.

İstanbul'da eczacılık yapan Bülent Şahin, bu gerçekle yüz yüze kalanlar arasında. Şahin, 4-5 aydır 2007 model Honda Civic otomobilini değerinde satmak için ilanlar veriyor. Ne var ki aracının basit iki çarpma sonrası tamamen yetkili servislerde değişen birkaç parçası nedeniyle başı dertte. Aracını değişim bilgilerini ve fotoğraflarını da göstererek satışa çıkardığında ilgilenen müşteriler, eczacı Şahin'e şunları söylüyorlar: "Aracınızda motor kaputu, bagaj kapağı ve iki çamurluk değişmiş. En az 3 bin TL ucuza satarsanız alırız." Şahin, haklı olarak aracının kilometresinin düşüklüğünün, her türlü bakımının yapılmasının, hem normal hem de kış lastiğine sahip olmasının hiçbir şey ifade etmediğinden yakınıyor.

Aslında Bülent Şahin gibi birçok otomobil sahibi var. Küçük birkaç çarpma sonrası aracının bazı parçaları yetkili servislerde orijinaliyle yenileniyor, orijinal boyalar kullanılarak boyanıyor. Ne var ki, araç satışa çıkarıldığında bu konu aracın her türlü avantajının önüne geçiyor.

Peki bu konuda yanlış nerede, neden aynı yanlış devam ediyor, doğrusu nedir? Türkiye'de yılda 15 binden fazla ikinci el aracın satışını sağlayan en önemli kurumsal ikinci el şirketlerinden biri olan DOD (Doğuş Oto Değerlendirme) Genel Müdürü İlhami Eksin, geçmişten gelen ve kulaktan kulağa yayılan yanlış bilgilerin halen varlığını koruduğunu belirtiyor. Bugün gelişen teknoloji ile birlikte birçok tamir ve yenileme işleminin tamamen ilk üretimde olduğu gibi, iyi düzeyde işçilikle aracın orijinalliği bozulmadan gerçekleştirildiğini kaydeden Eksin, "Teknik olarak bu işlemlerin artık aracın değerini düşürmemesi gerekiyor. Özellikle yetkili serviste orijinal parça kullanılarak yapılan işlemlerden bahsediyorum. Ne var ki, bu konuda bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde müşteriler yanlış yönlendiriliyor. İnsanlar ikinci el araçlarla ilgili güven sorunu yaşayabiliyor." diyor.

Eksin, yetkili servislerde gerçekleştirilen boya veya parça değişim işlemlerinin, üreticinin belirlediği kriterler çerçevesinde araca olumsuz bir etkisi olmadığını belirterek, özellikle kurumsal ikinci el markalarının her araca tam ekspertiz raporu sunmasının güven kazandırdığını da sözlerine ekliyor. m.taslicali@zaman.com.tr

***

"Değişmeyen parça"da ısrar edecek miyiz?

Büyükşehirlerde siz istediğiniz kadar dikkatli olsanız da aracınız küçük ya da orta şiddette bir çarpmaya, sürtmeye maruz kalabiliyor. Sırf satarken değeri düşmesin diyen birçok otomobil sahibi, aracının o küçük çizik, eziklerini yaptırmadan aylarca kullanıyor. Oysa pek çoğu sigorta kapsamında yapılan tamiratlarda orijinal parçalar, boyalar aracın aslında bir miktar gençleşmesini sağlıyor. Biliyorum, birçok otomobil alıcı ve satıcısı 'değişen parçanın' değer kaybettirdiğinde ısrar etmeye devam edecek. Ama unutmayın, bu gidişle pazarda 'parçası değişmeyen', 'boya görmeyen' otomobil bulmak da kolay olmayacak...

En önemli avantaj değişen olmaması mı?

İkinci el otomobil ilanlarında üzeri fosforlu kalemle çizili ifadelerden biridir: Otomobilin değişeninin olmaması. Bir bakıma o aracın en önemli avantajıdır, ayrıcalıktır, fazla pazarlık yapılmaması için önemli bir kozdur. Otomobilde aranan özellik sadece bu değil tabii ki... Boyalı olup olmaması, bakımlarının serviste yapılması, kilometresinin düşüklüğü, motorunun dizel, şanzımanının otomatik olması vs... Bir de tanıdıktan ya da olmadı doktor, avukat, yöneticiden olması...