Karadeniz Bölgesi'nde ailelerin temel geçim kaynağı olan çay bitkisini toplayacak işçiler kıymete bindi. Geçmiş yıllarda çay toplamak için bölgeye gelen Gürcü işçilere bu yıl çalışma izni verilmedi.

Yerli işçilerin günlük yevmiye olarak 70 YTL istemesi, üreticileri zor durumda bıraktı. Günlük 30-35 YTL yevmiyeyle çalışan Gürcülere izin verilmemesinin işçilik maliyetlerini artırdığını belirten üreticiler "Bu yıl geceleri yaşanan soğuk hava da verim düşüklüğüne yol açtı. Kazandığımız para maliyetleri kurtarmıyor. İşçi sorununun çözülmesini istiyoruz." diyor.

Çay bitkisi, Türkiye'de sadece Trabzon-Rize ağırlıklı olmak üzere Artvin'le Ordu arasında kalan Karadeniz illerinde yetişiyor. Kimyasal katkı maddesi kullanılmadan üretilen Türk çayı, Karadeniz Bölgesi'nde yaklaşık 210 bin ailenin geçim kaynağı. Bölgede yıllık 1 milyon ton yaş çay yaprağı toplanırken bundan yaklaşık 200 bin ton civarında kuru çay üretiliyor. Sektörde halen Çaykur 46, özel sektör ise irili-ufaklı 250 fabrikada kuru çay üretimi yapıyor. Yaş çay yaprağı mayıs-ekim dönemi içinde 3 sürgün şeklinde toplanıyor. Karadeniz genelinde son günlerde yaşanan soğuk hava, çay üreticilerini olumsuz etkiledi. Bu yıl birinci sürgün çay toplama kampanyası sıcak havanın etkisiyle erken başlamıştı. Erken açan çay filizini mayıs başından itibaren toplamaya başlayan üreticiler, havaların aniden soğumasından olumsuz etkilendi. Gece 7-8 dereceye düşen soğuklar, çay filizinin gelişmesini engelleyince alınan verim yüzde 25 civarında düştü. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Çaykur) yetkilileri, iklim koşullarının yanı sıra erken büyüyen çay filizinin gübreden de tam faydalanamadığını, ikinci sürgünde gübrenin faydası ve yağmurlar sayesinde verimin artacağını tahmin ettiklerini belirtiyor. Yetkililere göre erken açılan kampanya nedeniyle üretici 2,5 yaprak ismiyle anılan kaliteli ürünü topluyor. Bu durum kaliteli kuru çay üretiminin yapılmasını sağlıyor. Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, toplam rekolte için ikinci, üçüncü sürgünü izlemek gerektiğini ifade ediyor. Paliç, "Çay destek primi çok düşük verildi, bunun artırılması gerekir. Ayrıca, çay tarımında girdi maliyetleri çok arttı. Bu çarpık maliyet yapısı düzeltilmeli." diyor.

Rekoltenin düşüklüğünden yakınan üreticiler artan işçilik maliyetlerinden şikayetçi. Geçmiş yıllarda Gürcistan'dan gelen işçiler sayesinde günlük yevmiyelerin düşük olduğunu söyleyen çay üreticileri, bu yıl Sosyal Güvenlik müfettişlerinin takibi sonucu Gürcülerin çalışamadığını söyledi. Gürcülerin fiyatta rekabet oluşturduğunu ifade eden üreticiler, "Gürcüler çalışmayınca yerli işçi bulmakta zorluk çekiyoruz, bulduğumuz işçi de 50 ile 70 YTL yevmiye istiyor." diyor. Rize yöresinde çay toplayan işçilerin günlük yevmiyesi 50-70 YTL, Trabzon ve diğer bölgelerde yemek-sigara hariç 50-60 YTL arası değişiyor. Geçen yıllarda Gürcü işçiler sayesinde günlük yevmiye 30-35 YTL seviyesinde bulunuyordu.

Zaman - İsmail Altunsoy