Türkiye’nin Houston Başkonsolosu Akil Öktem, geçen sonbaharda atandığı bu yeni görevinde Texas eyaleti ve çevresindeki Türk toplumu açısından en büyük beklenti olan Türk Hava Yolları’nca Houston’a direk seferler başlatılmasına uğraştığını açıkladı. Öktem, Ermeni meselesi konusunda ise kesinlikle Türkiye’yi tanıtmaya dönük uzun dönemli lobi faaliyetleri yapılması ve öncelikle de kendi vatandaşlarımızı bu soykırım iddiası konusunda bilgilendirmek gerektiğini söyledi.

Başkonsolos Akil Öktem ve kendisi de Dışişleri Bakanlığı mensubu olan eşi Fevziye Öktem, Houston’daki ikemetgahlarını TurkishNY’a açtı. Fevziye Öktem, Chiago Başkonsolosluğu’nda görev yapması dolayısıyla güneydeki Houston ile kuzeydeki görev yeri arasında mekik dokuyor. Öktem çifti, başkonsolosluk rezidansında Türk vatandaşlarını küçük davetlerle ağırlamaya ve birbirleriyle buluşturmaya da çalışıyor.

Başkonsolosluk faaliyetleri hakkında sorularımızı yanıtlayan Akil Öktem, Türk Hava Yolları konusundaki beklentiye dikkat çekerken, “Yeni bir gelişme olarak Houston merkezli Continental Airlines, Türk Hava Yolları’nın üyesi olduğu Star Alliance birliği üyesi oldu. Bu da bize yeni bir fırsat yarattı. Bu üyelik sistemi çerçevesinde, THY ile bu şirket arasında karşılıklı seferler düzenlemesi konusunda umutluyuz” dedi.

Türkiye ile Amerika arasındaki Ermeni meselesini de değerlendiren Öktem, “Lobi faaliyetlerimizi uzun soluklu yürütmemiz lazım. Biz de sivil toplum örgütlerimizle işbirliği halinde önce kendi vatandaşlarımızı bilgilendirmeliyiz. Eğer biz önce Türk vatandaşlarımızı yeterli bilgilendirebilirsek aynı zamanda Amerikan seçmeni oldukları için de onlar da Kongre üyeleri konusunda etkili olabilirler” diye konuştu.

Akil Öktem ile detaylı söyleşimiz şöyle:

TNY: Öncelikle Houston Başkonsolosluğu’ndaki görevlerinizi bize özetler misiniz?

A.Ö.: Görev alanımızdaki 8 eyalette takriben 25 bin vatandaşımız var. 2 bine yakın çoğunluğu lisansüstü eğitim alan üniversite öğrencileri var. Buradaki Türk vatandaşı profili mesela Avrupa’dan farklı. Araştırmalarımıza göre yüzde 90’ı üniversite mezunu hatta master ya da doktorası olan vatandaşlar. Houston, enerji, tıp ve uzay ağırlıklı faaliyetlerde merkez olduğu için 20 yıl önce gelen vatandaşlarımız çoğunlukla tıp doktoru ve mühendis ağırlıklı. 5 bin enerji firması burada faaliyet gösterdiği düşünülürse… Ancak son dönemde Türkiye’den işadamlarımız buraya yerleşmekte. Vatandaş profilimiz yavaşça değişmekte. Son 10 yılda vatandaş sayımız ikiye katlanmış durumda. Buradaki vatandaşlarımızın en büyük talebi Türkiye’den buraya direk uçuş olması. Malumunuz Ekim’de Los Angeles’a ön seferler başlıyor. Washington DC’ye de seferler başlayacak. Ben de buradaki görevime başlamadan İstanbul’da Türk Hava Yolları merkeziyle görüşmede bulundum. Amerika’daki Türk Hava Yolları’nın merkez ofisi olan New York’taki yöneticimizle de sürekli temas halindeyim. Houston kentindeki havacılıkla ilgili yetkililerle temas ettim. Buradaki yetkililer, Türk Hava Yolları’nın burada olmasına olumlu bakıyor. Yeni bir gelişme olarak Houston merkezli Continental Airlines, Türk Hava Yolları’nın üyesi olduğu Star Alliance birliği üyesi oldu. Bu da bize yeni bir fırsat yarattı. Bu üyelik sistemi çerçevesinde, THY ile bu şirket arasında karşılıklı seferler düzenlemesi konusunda umutluyuz.

“Houston Türkiye açısından ihmal edilmiş bir bölge”

Ayrıca göreve başladığımdan beri vatandaşlarımızı bir araya getiriyoruz. Aralarında kaynaşmaya yönelik faaliyetlerde bulunuyoruz. Önümüzdeki dönem için beklentimiz, eğitim alanında vatandaş sayımızda artış bekliyoruz.

Anca şunu söylemeliyiz ki Türkiye açısından Houston ihmal edilmiş bir bölge. İkili ticaretimiz yılda 2 milyar doları buluyor. Son ekonomik krize rağmen ticari ilişkimiz istikrarını koruyor. Houston’dan 330 firma Türkiye ile iş yapıyor.

Eğer THY seferlerini de başlatabilirse ikili ticari ilişkilere de ivme kazandıracaktır. Ama en önemlisi başkonsolosluk olarak tanıtım faaliyetlerine ağırlık vereceğiz.

Burada maalesef Türkiye hakkında ve potansiyeli hakkında büyük bir bilgi eksikliği var.

Texas dünyanın 12’nci büyük ekonomisi. Türkiye’de dünyanın 15’nci büyük ekonomisi. Bu çerçevede mutlaka işbirliğini artırmalıyız. Bu da karşılıklı heyet ziyaretleriyle olabilir.

Ben de bize bağlı 8 eyaletteki Amerikalı yetkilileri ziyaret ediyorum. Louisiana’ya, Arkansas’a gittim. 7 Nisan’da Mississippi’ye, 19 Mayıs’ta da Oklahoma’ya gideceğim.

Gittiğimde oradaki vatandaşlarımızı da sorunlarıyla ilgili dinlemek üzere toplantı da yapıyorum. Toplantıda internet iletişimini teşvik ediyorum. Başkonsolosluğumuz kapsadığı yüzölçümü bakımından göre sahası neredeyse Avrupa kıtası büyüklüğünde. Dolayısıyla internet üzerinden iletişim de çok önemli. Eğitim düzeyi yüksek olduğu için e-konsolosluk kullanılıyor. Şahsen işlemler için başvuru çok az.

Houston’a baktığımız da yeni belediye başkanı Annise Parker ile çok iyi ilişkilerimiz var. En önemlisi işadamlarıyla temas kurarak faaliyetlerimizi yürütüyoruz.

“Hasta trafiği azaldı, doktor trafiği arttı”

TNY: Eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal dolayısıyla Houston Başkonsolosluğu’nun kuruluş amacı tedavi olacak devlet hastalarıydı. Bugün hasta trafiği konusunda son durum nedir?

A.Ö.: Türkiye çok değişti. 20 yıl önce başta kanser ve kalp hastalıkları için Houston’a gelenler çok yoğundu. Ama bu sayı gittikçe azaldı. Özellikle MD Anderson ve Medison hastanelerine geliyorlardı. Özel hastalar dışında artık yılda 10 civarında devlet hastası geliyor. Türkiye’de gelişen teknolojiyle birlikte bu hastalar Türkiye’de tedavi edilebiliyor. Ancak çok ileri aşamada olan hastalar, kurul raporuyla Houston’a devlet hastası olarak gönderiliyor. Hasta trafiği yerine doktor trafiği arttı. Her alanda gerek kanser gerekse diğer tıp alanlarında uzmanlar geliyor. Kısa dönemli 1 yıl ya da 6 aylığına gelen doktorlarımız var. Uzun süredir burada yaşayan doktorlarımız var. Houston’daki sağlık merkezleri de Türkiye’de şubeler oluşturmaya başladı. Muazzam bir karşılıklı iletişim ve değişim var. Artık vatandaşımız, buraya, 10 bin kilometre uzağa gelmeden de Türkiye’de rahatlıkla tedavi olanaklarına kavuşuyor.

TNY: Amerika ile Türkiye ilişkilerinde malumunuz her yıl olduğu gibi Ermeni meselesi gündemde. Mesela California eyaletinde güçlü bir Ermeni nüfusu var. Texas eyaleti başta olmak üzere görev alanınızdaki Ermeni meselesi bakımından durum nedir?

Tek fire "Gene Green"

A.Ö.: Bizim bölgemizde Türkiye aleyhine çalışan Ermeni sivil toplum örgütleri yok. O nedenle büyük sıkıntımız yok. Genellikle milletvekilleri Türkiye’yi tanıtıyor. Ancak bildiğiniz üzere Amerikan milletvekilleri nezninde asıl önemlisi Türk toplumu sivil örgütleri faaliyet gösteriyor. Amerikan politikası açısından böyle yapılması gerekiyor.

Ermeni meselesinde, bu yılın seçim yılı olduğunu unutmamak gerekiyor. Bu yıl, Kongre’de Dışişleri Komisyonu’ndaki oylamada 1 fire verdik. Bildiğiniz üzere Texas milletvekillerinden Gene Green, Türkiye aleyhine oy kullandı. Sheila Jackson Lee ise oylamaya katılmadı. Bu şahıslar konusunda Türk sivil toplum örgütleri çalışıyor.

Bazıları Türkiye tezlerini bilmelerine seçim yılı olması nedeniyle Ermeni oyları kaygısıyla farklı tutum sergileyebiliyorlar. Ama çoğunlukta Kongre üyeleri bakımından California’da olduğu gibi Türkiye aleyhine bir tablo yok. Bu istisna isimler hariç sadece Texas değil görev alanımızdaki diğer eyaletlerdeki milletvekilleri de Türkiye lehine oy kullandı.

“Uzun soluklu lobi yapmalıyız”

TNY: Buna benzer tasarılar, eyalet meclisleri gündemlerine de getiriliyor. Şu anda Texas eyaleti gündeminde yok. Ancak eyaletler bazında baştan önlem olarak Türkiye’nin neler yapması lazım?

A.Ö.: Lobi faaliyetlerimizi uzun soluklu yürütmemiz lazım. Biz de sivil toplum örgütlerimizle işbirliği halinde önce kendi vatandaşlarımızı bilgilendirmeliyiz. Eğer biz önce Türk vatandaşlarımızı yeterli bilgilendirebilirsek aynı zamanda Amerikan seçmeni oldukları için de onlar da Kongre üyeleri konusunda etkili olabilirler. Çünkü Kongre üyeleri biliyorsunuz seçmenleri konusunda hassas davranıyor. Bu bakımdan seçmen konumundaki vatandaşlarımızı öncelikle bilgilendirmeliyiz. Sadece Mart ve Nisan aylarında değil uzun dönemli bir çalışma gerekiyor. Benim kişisel diyaloglarımda bazen tanık olduğum üzere bütün Kongre üyeleri birebir Ermenistan ve Türkiye ilişkilerini bilen pek yok. Bu tasarıya da olumlu oy veren Komisyon üyelerinden ve eyalet meclisi üyelerinden hepsi Ermeni meselesini bildikleri için değil çoğu zaman oy kaygısıyla hareket ediyorlar. Ama biz şanslıyız ki California eyaletinde olduğu gibi burada bir hasmane tutum yok. Önyargıları yıkmak ya da oluşmasını engellemek için de Türkiye gitmelerini sağlamalı, teşvik etmeliyiz.

İstanbul ile kardeş şehir

TNY: Bundan sonraki çalışmalarınızı hangi konulara odaklayacaksınız?

A.Ö.: Houston ile İstanbul kardeş şehir. Bu bizim avantaj. Belediye başkanları arasında karşılıklı ziyaret olması gerekiyor. Houston’daki enerji ve askeri alandaki uzmanlar dışında pek Türkiye’yi bilen yok. Buradaki işadamlarımızca buraya konuklar getirilmesiyle tanıtım faaliyetleri yürütülüyor. Buradan da Türkiye’ye işadamlarını götürmek gerekiyor. Türkiye’de buraya baktığında New York ve Washington DC ağırlıklı düşünüyor. Oysa Houston gibi bir merkezi de değerlendirmek gerekiyor.

Mesela burada düşünce kuruluşları da var. Bu kuruluşlara da Türkiye uzmanları getirilmesi gerekiyor. Elbette Texas eyaleti, savunma endüstrisi ağırlıklı olduğu için şanslıyız çünkü yöneticileri her zaman muhafazakar kimlikleri nedeniyle Türkiye’yi desteklemişler. Dolayısıyla şanslıyız ki Avrupa’daki gibi burada Türkiye hakkında önyargı yok. Bunu değerlendirmemiz gerekiyor. Ben liselere ve üniversitelere giderek öğrencilere de Türkiye hakkında sunuş yapıyorum.

Kaynak: YILDIZ YAZICIOĞLU, Houston TurkishNY.com