Başbakanlık ve Yarı Başkanlık Sistemi tartışmaların ana eksenini oluşturan 'Mevcut parlamenter sistem Türkiye'ye dar mı geliyor? ' sorusu ise en çok yanıt arayan unsur olarak hâlâ ortada duruyor. Anayasa Uzlaşma Komisyonu, önümüzdeki haftalarda parlamenter sisteme ilişkin bölümlere gelecek. AK Parti, bu süreçte kendi öneri ve modellerini ortaya koyacak. AK Parti, hükümet sistemleri ile ilgili bölüme yönelik şimdiden çalışma yapıyor, strateji geliştiriyor. Komisyon, sistemi tartışmaya başladığından geçmişten farklı olarak masaya bir model konulması üzerinde kafa yoruluyor. AK Parti'nin hukukçu kurmayları sürece ilişkin iki seçenekli strateji geliştiriyor.

AK Parti önceliğini başkanlık sistemine verecek. Uzlaşma Komisyonu, ilgili bölüme geldiğinde başkanlık sistemine ilişkin önerisini CHP, MHP ve BDP'ye sunacak. Böylece başkanlık sistemi TBMM çatısı altında ilk kez resmi kayda geçmiş olacak. Bu sisteme pek de sıcak bakmayan üç parti, dirençlerini sürdürürse, 'geçici nokta ' konulacak.

İkinci aşamada ise 'Yarı Başkanlık ' modeli masaya gelecek. Halk tarafından seçilecek cumhurbaşkanı yarı başkanlığa geçişin alt yapısını oluşturacak. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı için 'daraltılmış ' veya 'genişletilmiş ' yetkiler tanımlanacak. Daraltılmış yetkide, Çankaya yetkilerini 'karşı imza ' yöntemi ile kullanacak. Cumhurbaşkanının aldığı her kararda ilgili bakanın mutlaka imzası olacak. Bugün olduğu gibi bazı atamalar başta olmak üzere kendi başına yetki kullanamayacak.

Genişletilmiş yöntemde cumhurbaşkanın yetkileri artırılırken, hükümete verilen yetkiler daraltılacak. Seçilmiş Cumhurbaşkanı, milletvekilleri arasından Başbakan'ı atayacak. Başbakan da kabinesini belirleyecek. Yeni yöntemde hükümetin güvenoyu almasına gerek kalmayacak. Atamalar da bugün olduğu gibi üçlü imza ile değil Cumhurbaşkanının tek imzası ile mümkün olacak. Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisi ile ilişkisi kesilmeyecek.


Çalışmaların can alıcı noktasını ise iki sistemi halk oyuna sunmak oluşturuyor. AK Parti kurmayları, mevcut Anayasa'da hiçbir değişiklik yapılmasa bile halkın seçtiği cumhurbaşkanı ile yarı başkanlık sistemine fiilen geçileceğini düşünüyor. Böyle bir sistemin çatışmaları da beraberinde getirmesinden endişe ediliyor. Çünkü mevcut cumhurbaşkanları geniş yetkilere sahip olsa da parlamentodan çıktıkları için bu yetkilerini tamamen kullanmıyor. Yüzde 51 ile halk tarafından seçilen cumhurbaşkanını karşısında daha az oyla seçilmiş bir başbakan olduğunda yetkilerin alabildiğine geniş kullanılmasının gündeme geleceği belirtiyor. AK Parti, bu çatışmanın önlenmesi için genişletilmiş ve daraltılmış yetki formülleri üzerinde duruyor.