Rusya'nın Smolensk bölgesinde Balkanlar'da pek çok kişi Şubat 2004'te meydana gelen ve Makedonya Cumhurbaşkanı Boris Traykovski ile birlikte sekiz kişinin öldüğü kazayı hatırlıyor.

Havacılık uzmanları ve pilotlar bölge bloglarına müdahale ederek olası "tehlike işaretleri" olarak eğitim ve donanım hatalarına işaret ediyorlar.

30 yıllık deneyime sahip bir Arnavut havayolları pilotu olan Aayy, elit Polonyalı pilotların Smolensk'e inme kararına şaşırmış. "Görüldüğü üzere dört denemede bulunmuş ve ATC'nin uzaklaşma önerisini gözardı etmişler, son ölümcül yaklaşmada da havada dolaşma emrini dinlememişler. diyen pilot şöyle devam ediyor: "Bu CRM'nin [kokpit kaynak yönetimi] büyük bir hatası gibi görünüyor."

CRM prosedürleri ve eğitimin kokpitte insan hatasını önleme amaçlı olduğuna dikkat çeken Aayy, şimdi "VIP pilotlarının eğitimi, deneyimi ve eşleşmesinin yanı sıra bu uçuşların yönetimine ilişkin kurallarda daha fazla tartışmanın beklenebileceğini öne sürüyor.

Makedon pilot Misirkov, "söylemesi zor, ama bu bir pilot hatası gibi görünmüyor. Yine de Tupolev'i (TU-154) uçurmadım ve o uçağın performansını bilmiyorum, ama şimdi hakkında kapsamlı bir tartışmanın başlayacağından eminim."

Pilot, "Uçak en son geçen Aralık ayında Rusya'da servis görmüş, bu da yapılan işin kalitesi hakkında bir dizi soru işaretini beraberinde getiriyor." diye de ekliyor.

İnsan hatası olasılığını bir kenara bırakırsak, teknoloji de başarısızlığa uğruyor. Katunec'in işaret ettiği gibi, Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski'yi Brüksel'den Paris'e taşıyan Lear jetinin bütün sistemlerinin bozulmasından bu yana bir yıl geçti, "ki bu uçak nispeten yeniydi ve iddiaya göre kontrol edilmiş ve bakıma girmişti."

Monda'ya göre, şimdi NATO ve AB'de olan eski Varşova Paktı ülkelerinin on yıllar yaşındaki Sovyet uçaklarını değiştirme zamanı geldi. Yazar, Rusların bile "Airbus veya Boeing modelleri için TU-154'leri ellerinden çıkarmakta olduklarını" belirtiyor.

Mason da aynı fikirde. "Devlet liderlerini taşıyan Sırp uçağı [Falcon 50] 30 yaşında." diyen yazar, Blic gazetesinde çıkan ve uçağın siste iniş yapamadığını iddia eden bir habere işaret ediyor.

Mason, buna karşın Hırvatistan'ın devlet uçağının Sırbistan cumhurbaşkanının limuzininden üç kat daha genç olduğunu yazıyor.

Fulcrum sadece yaşın bir uçağın uçuşa uygun olup olmadığını belirlemediğini kaydediyor. Uçuş süresi ve döngüsü azsa, 30 yaşındaki bir uçak daha genç bir uçak kadar güvenilir olabilir.

Yazar buna karşın, "benim filomdaki uçaklar 15 yaşında, ama 20 bin saatin üzerinde uçuş süresi ve o kadar da seferi var!" diyor.

Fulcrum, Smolensk kazasıyla ilgili olaraksa, "görüş mesafesi 500 metreydi ki bu uluslararası havaalanlarına iniş yapmak üzere yaklaşma için izin verilen minimum değerin sadece 400 fit üzerinde. Tupolev'de ICAO uyarınca ek bir ILS iniş sistemi olmakla birlikte, yaklaşılan askeri havaalanının farklı ama yine de benzer bir sisteme sahip olduğunu biliyorum." diyor.

Yazar, "Yine de kesin bir şey söylemek için henüz çok erken." diye bitiriyor.

Setimes