Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi (AYAM) ile İstanbul Medipol Üniversitesi tarafından düzenlenen “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Yorum” konulu sempozyum İstanbul Medipol Üniversitesi Güney Kampüs Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.

Açış konuşmalarını İstanbul Medipol Üniversitesi Rektörü Ömer Ceran ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan’ın yaptığı sempozyuma Anayasa Mahkemesi üyeleri, raportörleri, hukuk fakültesi öğretim görevlileri ve öğrencileri katıldı.

“Anayasa yargısının en önemli konusu yorumdur.”

Konuşmasında anayasa yargısında yorumun hayati derecede önemli olduğuna değinen Başkan Arslan, anayasa yargısında yorumun boşlukta oluşmadığını, yorumu etkileyen ve belirleyen birçok unsur olduğunu ifade etti. Başkan Arslan anayasal yorumun iç içe geçen üç dairede gerçekleştiğini belirterek merkezdeki ilk dairede yorumcu olarak yargıcın kişisel duygu ve düşünce dünyasının yer alıdığını, ikinci dairede yorumcu topluluğuna hâkim olan paradigmanın bulunduğunu, üçüncü ve en geniş dairede ise makro düzeyde içinde bulunulan toplumsal ve siyasal durum olduğunu dile getirdi.

Başkan Arslan, yorumun içinde gerçekleştiği hukuksal paradigmaya ve bunun Türk Anayasa Mahkemesinin kararlarına yansımalarına değinerek bireysel başvurunun uygulanmasıyla birlikte anayasa yargısında bir paradigma değişimi yaşandığını, bu değişimin de hak eksenli paradigmanın benimsenmesi şeklinde gerçekleştiğini ifade etti.

“Hak eksenli paradigma özgürlükler lehine yorumu gerektirir.”

Hak eksenli paradigmanın hak ve özgürlüğü esas, sınırlamayı istisna olarak kabul eden bir yaklaşım olduğunu vurgulayan Başkan Arslan “Anayasa Mahkemesi birçok kararında anayasa yargısına hâkim olması gereken yaklaşımın hak eksenli paradigma olduğunu belirtmiştir.” dedi. Başkan Arslan, konuşmasının devamında hak eksenli yaklaşımın anayasal hükümlerin hukukun üstünlüğü ilkesi ışığında yorumlanmasını gerektirdiğini dile getirdi.

Anayasa yargısında benimsenen hak eksenli paradigmanın iki pratik yansımasının öne çıktığına dikkati çeken Başkan Arslan, hak eksenli yorumun gerek bireysel başvuruda gerekse norm denetiminde anayasal hak ve özgürlüklerin alanını genişletici bir sonucu beraberinde getirdiğini, “hukukun anayasallaşması” olarak bilinen sürece katkılar sağladığını ifade etti ve sözlerine şöyle devam etti:

“Hiç kuşkusuz ‘yaşayan belge’ olarak Anayasa’ya nihai anlamını veren, anayasal hükümleri yorumlayarak somut durumlara uygulayan, deyim yerindeyse onları ete kemiğe büründüren Anayasa Mahkemesidir. Bu nedenle anayasa yargısında yapılan yorumun ve uygulamanın diğer mahkemeler tarafından dikkate alınması hak eksenli paradigmanın bir gereğidir.”

Başkan Arslan konuşmasının sonunda Anayasa Mahkemesinin hak eksenli paradigma içinde kalıp yasal ve anayasal yoruma devam etmesinin temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından son derece önemli olduğunu vurgulayarak “Türk Anayasa Mahkemesinin insan hakları yargısında bilhassa son on yılda edindiği tecrübenin, kurduğu sistemin ve benimsediği paradigmanın yardımıyla temel hak ve özgürlüklerin güvencesi olmaya devam edeceğine inanıyorum.” ifadelerini kullandı.

Gün boyu devam eden sempozyumda Anayasa Mahkemesi Üyesi Yusuf Şevki Hakyemez, Anayasa Mahkemesi raportörleri ve akademisyenler ilgili konularda sunumlar yaptı.

Başkan Arslan’ın konuşma metnine ulaşmak için tıklayınız.