İSTANBUL (AA) - ÖMER FARUK MADANOĞLU - Afrika kıtasında yaklaşık 98 milyon çocuk çeşitli nedenlerle eğitim imkanı bulamıyor. Uzmanlar eğitim hakkından mahrum kalan çocukların aile baskısı ya da yoksulluk nedeniyle terör örgütlerinin eline düştüğünü belirtiyor.

African Foundation araştırmacısı Dr. Asma Nairi Özen ve Afrika Araştırmacıları Derneği (AFAM) araştırmacısı Osman Kağan Yücel, AA muhabirine, Afrika'da okula gitme imkanı olmayan çocukların temel haklarından yoksun kalmasının sonuçlarıyla ilgili değerlendirmede bulundu.

Özen, son yıllarda Afrika devletlerinin eğitime verdiği desteği artırdığını ancak kıtadaki çocukların yaklaşık yüzde 23'ünün hala okula gidemediğini belirterek, bu oranının dünyanın herhangi bir bölgesiyle kıyaslandığında çok yüksek olduğunu söyledi.

Afrika'da bulunan 54 ülkenin kendi iç dinamiklerinin farklılıklar göstermesi nedeniyle genellemelerde yanılma payının bulunduğuna dikkati çeken Özen, "Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonunun (UNICEF) açıkladığı rakamlara göre Nijerya'da 10,5 milyon çocuk okula gidemiyor ancak Tunus'ta bu rakam çok daha düşük." dedi.

Özen, Afrika'da ailelerin yoksulluk, eğitime erişimin kısıtlı olması ve güvenlik sorunları nedeniyle çocuklarını okula göndermediğini dile getirerek, bazı ailelerin de "eğitimi işlevsiz bir uğraş" olarak gördükleri için özellikle kız çocuklarını ve engelli çocukları okutmadığını kaydetti.

Yoksul Afrikalı ailelerin okul harçlarını karşılayamadığını, devletlerin ise bu alana yatırım yapacak mali kaynağı bulunmadığını aktaran Özen, "Dünyadaki en az gelişmiş 46 ülkeden 33'ünün Afrika'da olduğu dikkate alındığında, bu ülkelerde büyük eğitim sorunu olmaması beklenemez." değerlendirmesinde bulundu.

Özen, kıtadaki güvenlik sorunlarının da çocukların eğitime erişememesinde büyük rol oynadığına vurgu yaparak, Afrika'da okul çağındaki yaklaşık 13,6 milyon çocuğun yerinden edildiğini ve bu çocukların yarısının insan kaçakçılarının ya da terör örgütlerinin sömürüsüne maruz kaldığını söyledi.

Afrika'da terör örgütlerinin doğrudan okulları ve öğrencileri hedef alan saldırılar yaptığına işaret eden Özen, bu örgütlerin çocuk kaçırdığını, öğretmen tehdit ederek korku oluşturduğunu belirtti.

Özen, kıtanın bazı bölgelerinde yaygın şiddet olayları gerçekleştiği için eğitime bir süre ya da tamamen ara verildiğini aktararak, "Mali'de terör gruplarının yol açtığı güvensizlik nedeniyle 1595 okul kapatıldı, 478 binden fazla çocuk eğitim hakkından mahrum bırakıldı." dedi.

- "Örgüte devşirilen çocuklar sadece kendi ülkelerinde değil tüm Afrika'da kullanılıyor"

Özen, uluslararası örgütlerin raporlarına göre Nijerya'da 2009'dan bu yana 8 bin çocuğun terör örgütlerinin saflarında savaştırıldığını kaydederek, "Terör örgütleri Orta Afrika ve Mozambik gibi ülkelerde çocuklar için terör kampları kurdu." diye konuştu.

Terör örgütlerinin, Afrika'da devlet otoritesinin zayıf olduğu ücra bölgelerdeki kamplarında çocuklara "askeri eğitim" verdiğini ifade eden Özen, kıtanın başlıca sorunlarından olan yoksulluk ve aile baskısının örgütlere "çocuk savaşçı" sağladığını belirtti.

Özen, terör örgütlerinin çocukları militan, canlı bomba, casus, uyuşturucu kuryesi olarak kullandığını dile getirerek, "Teröristler psikolojik olarak kolayca manipüle edilebilir olmaları nedeniyle çocukları hedef alıyor. Örgüte devşirilen çocuklar sadece kendi ülkelerinde değil tüm Afrika'da kullanılıyor." şeklinde konuştu.

Terör örgütlerinden kurtulup ailelerine geri dönen çocukların toplum tarafından ötekileştirildiğine değinen Özen, devletlerinin, bu çocukları "mağdur" yerine "suçlu" görmesinin sorunun çözümüne katkı sağlamadığının altını çizdi. Özen sözlerini şöyle tamamladı:

"Toplum, bu çocukları tehdit veya suçlu olarak algıladığı için bazıları intihara varacak şekilde bunalıma giriyor. Terör örgütlerinin eline düşmüş çocuklar devletler tarafından bağra basılacağı yerde tehdit olarak görülüyor. Bu nedenle, bu çocukları mağdur olarak kabul etmeli, ötekileştirme başlamadan önce topluma yeniden entegre olmaları sağlanmalı ve ulusal düzeyde çocuk koruma programları uygulanmalı."

- Kıtadaki öğretmen eksikliği de çocukların eğitim hakkını engelliyor

AFAM araştırmacısı Osman Kağan Yücel, dünya genelinde eğitim alamayan çocukların yaklaşık 98 milyonunun Afrika'da olduğuna işaret ederek, kıtadaki çocukların kayda değer oranda okula gidemediğini söyledi.

Kıtada eğitim araçlarına ulaşımın zor ve pahalı olması ve öğretmen sayısındaki eksikliğin okullaşmanın önündeki en büyük engellerden olduğuna vurgu yapan Yücel, "Afrika kıtasındaki çocukların eğitim alabilmelerinin önündeki engelleri silahlı çatışmalar, göç hareketleri, siyasi istikrarsızlık, ekonomi ve terör olarak sıralayabiliriz." dedi.

Yücel, eğitimden mahrum bırakılan çocukların daha kolay şekilde terör örgütlerinin eline düştüğünü kaydederek, örgütlerin, bu nedenle birçok Afrika ülkesinde planlı şekilde okulları hedef aldığını dile getirdi.

Terör örgütlerinin, okulların güvenlikten yoksun olduğu imajını oluşturarak halkın eğitime mesafe koymasını sağlamak istediğini anlatan Yücel, teröristlerin kıtada istikrarı ve korkuyu hakim kılmak için uğraştığını belirtti.

Yücel, Afrika ülkelerinin son 30 yılda eğitime katılımın sağlanması konusunda önemli mesafe kat ettiğine dikkati çekerek, "Bu hem eğitime öncelik veren devlet politikaları hem de uluslararası yardım kuruluşların desteğiyle oldu." ifadesini kullandı.