Meksika'da Uluslararası Gazetecilik Ödülü kazanan ve ödülünü Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez'den alan Eva Golinger'in yaptığı araştırmalar ve bulduğu belgeler ABD'nin Chavez'i saf dışı bırakmak için her yolu denediğini gözler önüne seriyor.

CIA tarafından yönlendirildiği ve ABD'nin darbe yapmak istediği ülkelerde kullandığı belirtilen Ulusal Demokrasi Vakfı'nın (National Endowment for Democracy-NED) ve aynı görevi Venezuela'da yapmak amacıyla kurulmuş olan İspanyol Uluslararası İlişkiler ve Dış Diyalog Vakfı'nın (Spanish Foundation for International Relations and Foreign Dialogue-FRIDE) raporlarına göre, uluslararası birimler Venezuela'da Devlet Başkanı Hugo Chavez karşıtı muhalefetin yükselmesi için 2010 yılında 40 ila 50 milyon dolar arası yatırım yapmış.

26 Eylül'de yapılması planlanan seçimlerde Chavez karşıtlığı ile bilinen Demokratik Birlik (Democratic Unity - MUD) bu bağışlardan en çok pay alan örgüt olarak öne çıkıyor.

Rapora göre diğer örgütler arasında, 2002 yılında Chavez'i görevden almaya çalışan darbenin planlayıcıları arasında olduğu bilinen ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (United States Agency International Development - USAID) gibi çoğunlukla ABD merkezli vakıflar görünüyor. USAID son sekiz yıldır Chavez karşıtlarının politik organizasyonları, medya görünürlüğü, Chavez karşıtlığında birleşme gibi konularda hem stratejik ve politik danışmanlık yapıyor hem de maddi olarak finansör işlevi görüyor.

Diğer ülkelerdekinden farklı olarak USAID, Venezuela hükümeti tarafından verilen resmi bir çalışma ve yardım iznine sahip olmamasına rağmen bu faaliyetlerini sürdürüyor.

Venezuela'da USAID'in ilk çalışmaları

USAID'in Geçiş Departmanı (Office of Transition Initiatives - OTI) Başkanı Russell Porter, USAID'e yazdığı raporda, 2002 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Venezuela'da yaşananlardan endişe duymaya başlaması ile birlikte, USAID'in 'demokratik güçleri' (Chavez karşıtları) desteklemek için neler yapabileceğinin araştırarak işe başladığını belirtiyor. Rapor boyunca Venezuela'da 36 saat süren görüşmelerin sonuçları aktarılıyor.

OTI Washington tarafından acil müdahele edilmesi gerekli görülen yerlere USAID'den daha hızlı ve çabuk müdahele edebileceği için kullanılıyor.

18 Ocak 2002'de Venezuela başkenti Caracas'ta muhaliflerle dokuz görüşme yapan Porter, yaptığı görüşmeler sonucunda Chavez'in görev süresini dolduramayacağını, dört sene sonraki seçime kalmadan görevi bırakmak zorunda kalacağını duyduğunu söylüyor. Chavez'in bu durum karşısında bir daha aday olamayacağını düşünen Porter, en kısa sürede bağımsız medya ve sivil toplum kuruluşlarının güçlenmesi gerektiğini belirtiyor.

Venezuela'daki en büyük eksiğin aktif sivil toplum kuruluşlarının olmaması olarak saptayan Porter, NED'in yıllık 900 bin dolar yardım ettiği sivil toplum kuruluşları bulunduğunu ancak bu yararlı programın yetersiz kaldığını söylüyor. Bağımsız medya bileşeninden yoksun kalan bir sivil toplum hareketinin yeterince esnek ve güçlü olmayacağını ifade eden Porter, en kısa sürede daha fazla yatırım ile medya ve sivil toplum hareketinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Porter USAID'in yardımı olmadan da OTI'nin etkili bir şekilde Chavez karşıtı mücadeleye girişebileceğini ancak bunun sonucunun kesin olamayacağını söylüyor. OTI'nin en kısa sürede medya ve sivil toplum için bir değerlendirme ekibi kurup sonrasında hemen çalışmalara başlamasını öneriyor.

Referanduma Müdahale

2002 yılında denedikleri darbe girişimi başarısız olunca OTI kendisine yeni ve daha kritik bir görev buluyor. Yapılacak olan iş, geri çağırma referandumunu Chavez'e kaybettirme.

2003 yılına ait başka notlarda OTI, en acil görevini referandumdan başarılı bir sonuç çıkarmak ve bu sayede Chavez karşıtı demokratik güçlerle hükümet kurmak olarak belirliyor.

USAID iki farklı ancak aynı amaca hizmet eden görev belirliyor. Bunlardan bir tanesi Chavez'in referandumu kaybetmesi diğeri ise geçici hükümet kurulması olarak tanımlanıyor. Birinci görev olan Chavez'i geri çağırma için USAID Venezuela'da bilgilendirme kampanyası için 750 bin dolar bağışlıyor. USAID ve NED tarafından desteklenen Sumate isimli Venezuelalı dernek, yerel gözlem ve hızlı bilgi aktarımı gibi faaliyetler yürütüyor. Sumate geri çağırma referandumunda itibaren sürekli olarak aynı görevi yapmakta. Sumate kurucusu olan Maria Corina Machado yaklaşan seçimlerde muhaliflerin adayı. Machado, 2005 yılında Bush tarafından Venezuelalı muhalif olarak Beyaz Saray'a davet edilip Bush ile tanıştı.

Ayrıca USAID referandum sürecinde, organizasyonlar, haberleşme ve taban oluşturma gibi amaçlarla 1 milyon 300 bin dolarlık bir yatırım gerçekleştirdi. Ortaya çıkan notlarda OTI'nin Washington ile Caracas'ta ki muhalifler arasında düzenli görüşmeler ayarladığı ve Washington ile USAID tarafından sağlanan fonların uygulanan programın başarısı için kullanıldığı vurgulanıyor.

Genelde 2-3 yıllık zaman dilimleri halinde kullanılan OTI büroları ve ofisleri, Venezuela'da referandum sonucu muhalifler için başarısızlık anlamına gelse de kapanmıyor. OTI amacını Venezuela'nın istikrarlı bir serbest piyasa odaklı demokrasiye dönmesi olarak tanımlıyor ve çalışma süresini 2005 yılına kadar uzatiyor.

2005 yılı genel seçimleri

Ulusal Demokrasi Enstitüsü (NDI) ve Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitü'nün (IRI) çalışmaları ile ilgili ABD Caracas Büyükelçisi William Brownfield tarafından Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Güvenlik Konseyi'ne gönderilen 2005 tarihli gizlilik ibaresi kaldırılmış bir raporda, NDI ve IRI'nın Venezuela'da yenileme ve dönüşüm için politik ortam yarattığı vurgulanıyor.

Raporda, NDI'ın 2005 yılında muhaliflerin kadınların ve gençlerin arasında örgütlenmesi için 500 bin dolar yatırım yaptığı ve ABD'den gelecek deneyimli eğitmenler ve siyasi danışmanlarla düşük gelir düzeyine sahip insanların muhalif partilere oy vermesinin sağlanabileceği yazıyor.

IRI'nın 2005 yılında muhalif adayları eğitmek ve deneyim kazandırmak için açtığı okullara da 500 bin dolar harcadığı belirtilirken, adayların kampanya stratejisi, organizasyon, siyasi söylem, sosyal yardım, bağış toplama ve halkla ilişkiler yönlerinden eğitildiği belirtiliyor. Brownfield yazdığı raporda adayların ABD tarafından seçilmediğini ancak karar mekanizmasında yine de kendilerinin bulunduğunu vurgulanıyor.

2005 yılı seçimlerinde bu desteklere rağmen Chavez muhalifleri sandıkta yenilmeyi göze alamadılar ve seçimi boyket etme kararı aldılar.

2010 yılı genel seçimleri

2005 yılı ile 2010 yılı arasında Chavez karşıtı faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının artmasi ile birlikte yardım fonları milyonlarca doları bulan yatırımlara dönüştü. USAID 2003 yılında sadece 66 projeyi desteklerken bu sene bu sayı 623 oldu ve yardım miktarı da 20 milyon doları buldu. Bu sayede USAID seneler önce koyduğu sivil toplum hareketinin büyümesi hedefini tutturdu.

sol